Hoe meer samenwerken?

Preventiewerker volgt LAC-dossiers op

Het bestuur Het OCMW van Sint-Truiden heeft ervoor gekozen om de LAC-dossiers op een proactieve manier te benaderen. Daarom heeft het OCMW sinds mei 2015 een preventiewerker in dienst en heeft het zijn werkwijze uitgebreid om de kansen om cliënten te bereiken te verhogen.

De aanpak verloopt als volgt:

Wanneer het OCMW een overzicht krijgt van de dossiers die opgeroepen worden voor een LAC, schrijft het die mensen persoonlijk aan met een uitnodiging voor de LAC. Vervolgens mailt het OCMW de lijst naar de preventiewerker. Die gaat de dossiers na in het registratiesysteem van het OCMW:

• Dossiers die op dat moment een actieve begeleiding hebben, worden doorgegeven aan de maatschappelijk werker die met het dossier bezig is. Die zal de zaak opnemen met de cliënt en een oplossing op maat uitwerken. Daarna koppelt hij terug naar de LAC-voorzitter.
• Dossiers die op dat moment geen actieve begeleiding meer hebben, maar wel een intensieve begeleiding hebben gehad, neemt de preventiewerker op met de betrokken maatschappelijk werker. Samen zullen ze overwegen wat specifiek voor dat dossier de meest aangewezen werkwijze is, om de kans om de cliënt te bereiken zo hoog mogelijk te houden. Afhankelijk van dat gesprek zal ofwel de maatschappelijk assistent die het gezin eerder begeleidde de cliënt contacteren, ofwel de preventiewerker de aanpak hanteren voor dossiers die geen actieve begeleiding hebben.
• Dossiers die geen actieve begeleiding hebben en ook nooit een intensief traject hebben doorlopen, worden opgevolgd door de preventiewerker. Zij gaat eerst onaangekondigd op huisbezoek. Ze spreekt de mensen aan n.a.v. de uitnodiging van het LAC, die zij eerder hebben ontvangen, en probeert dan over te gaan tot de volgende acties:
  • • Ze probeert de mogelijkheden van de LAC te bespreken en een oplossing/voorstel op maat uit te werken.
    • Ze overloopt altijd de brochure ‘Goed geregeld is geld gespaard’ om mensen bewuster te maken van hun rechten en plichten.
    • Ze doet een algemeen rechtenonderzoek om na te gaan of de cliënt alle rechten maximaal benut.

Als daaruit bijvoorbeeld blijkt dat de cliënt nood heeft aan financiële steun, kan er een steunaanvraag gesteld worden aan het OCMW. Als er verdere opvolging door het OCMW nodig is, zal de preventiewerker dat zelf opvolgen (om het contact niet te verliezen door een extra doorverwijzing naar het Onthaalteam). De opvolging is wel begrensd tot de opdrachten die maatschappelijk werkers doen binnen het Onthaalteam (algemeen rechtenonderzoek en financiële steunaanvragen zonder traject). Zo waakt men erover dat de preventiewerker haar opdracht kan blijven uitvoeren.

Als blijkt dat er een intensievere opvolging door het OCMW nodig is (bijvoorbeeld een vorm van schuldhulpverlening of arbeidstrajectbegeleiding) zal de preventiewerker de cliënt doorverwijzen naar de interne dienst Trajectbegeleiding, zoals ze dat doet met andere aanmeldingen binnen het Onthaalteam.

Als een doorverwijzing naar een externe dienst noodzakelijk is, zal de preventiewerker instaan voor een ‘warme’ overdracht.

Als de cliënt niet bereikt wordt tijdens het eerste, onaangekondigde huisbezoek, laat de preventiewerker een bericht achter in de brievenbus, waarin ze een nieuwe afspraak voorstelt:

Geachte

De watergroep meldde ons dat er onregelmatigheden zijn in de betaling van uw facturen voor water. Naar aanleiding hiervan ben ik vandaag ( datum xxx) bij u langs geweest om samen met u een oplossing uit te werken.

U was echter niet aanwezig.

• Ik kom graag terug op …………... in de voormiddag / namiddag. 

Indien dit niet past, geef mij even een seintje, a.u.b.

• U kan mij zelf contacteren om een nieuwe afspraak te maken.

Met vriendelijke groeten

Naam preventiewerker + contactgegevens (adres, mail, telefoon)

Als het gezin ook niet bereikt wordt tijdens een tweede, aangekondigd huisbezoek, laat de preventiewerker een laatste bericht achter met de vraag om alsnog te reageren, samen met de folder ‘Goed geregeld is geld gespaard’:

Geachte

De Watergroep meldde ons dat er onregelmatigheden zijn in de betaling van uw facturen voor water.

Wij bieden u graag hulp of ondersteuning aan om een oplossing uit te werken, om op die manier een afsluiting water te voorkomen.

Als bijlage alvast de folder over de werking van onze dienst, samen met de folder ‘Goed geregeld is geld gespaard’. Neem gerust contact op met ons voor verdere vragen of ondersteuning. Je kan ons bereiken op elke werkdag tussen 8.30 uur en 11.30 uur of dinsdagavond van 16.30 uur tot 18.30 uur.

Met vriendelijke groeten

Naam preventiewerker + contactgegevens (adres, mail, telefoon)

Bij verwittigingsbrieven van de watermaatschappij hanteert het OCMW deze aanpak:
Wanneer het OCMW door de Watergroep op de hoogte wordt gebracht van een dreigende afsluiting, waarbij een verwittigingsbrief naar de klant wordt verstuurd, zal de preventiewerker dezelfde procedure hanteren als hierboven vermeld bij het LAC. Ofwel wordt de cliënt gecontacteerd door de begeleidende maatschappelijk werker, ofwel gaat de preventiewerker bij de cliënt op huisbezoek.

Na die stappen heeft de preventiewerker voor de meeste dossiers een voorstel kunnen uitwerken. Het OCMW merkt dat het bereik van de cliënten die opgeroepen worden voor de LAC fors gestegen is ten opzichte van de voorgaande jaren, toen het OCMW niet zo proactief te werk ging en betrokkenen enkel een schriftelijke uitnodiging kregen voor de LAC. Uit deze cijfers blijkt dat de preventiewerker erin slaagt om bijna 70% van al haar dossiers te bereiken:

Het weekrapport wordt ook wekelijks overgemaakt aan alle maatschappelijk werkers van de Sociale Dienst. Zo kunnen zij mee opvolgen welke acties de Watergroep onderneemt. Daarnaast vermeldt het weekrapport of de cliënt al dan niet een beschermde klant is. Als hij beschermd is, zullen de maatschappelijk werkers bekijken of het een meerwaarde kan zijn om een gratis waterscan aan te vragen. Aangezien de doelgroep voor een gratis waterscan onlangs werd uitgebreid, moedigt het OCMW zijn maatschappelijk werkers aan om dossier per dossier te bekijken of een aanvraag aangewezen is en om daar indien nodig gebruik van te maken.

Op de digitale schermen in de verschillende wachtzalen van het OCMW verschijnt ook een boodschap over de waterscan. Cliënten worden aangemoedigd om met hun maatschappelijk werker te bespreken of een waterscan nuttig kan zijn.

Het OCMW volgt dezelfde procedure bij de LAC Elektriciteit en Gas en bij dagvaardingen voor een uithuiszetting.

Samenwerkingsakkoord met Energie- en Watercel

Sinds 2014 zet men in Heist-op-den-Berg in op (meer) samenwerking binnen het OCMW en tussen het OCMW en de gemeentelijke Energie- en Watercel.

In 2014 tekenden Samenlevingsopbouw Antwerpen provincie, het gemeentebestuur en het OCMW van Heist-op-den-Berg een samenwerkingsakkoord om energie- en woonkwaliteitsvragen van kwetsbare gezinnen aan te pakken. Binnen het project focuste men zowel op samenwerking tussen gemeente en OCMW als binnen het OCMW.

Voor de interne samenwerking liep er een proces om samen uit te klaren welke zaken verwacht (mogen) worden van maatschappelijk werkers, welke kennis zij moeten bezitten en welke zaken best bij de energie- of watermedewerker blijven. De achterliggende visie was dat de energie-of watermedewerker dienst doet als backoffice en ervoor zorgt dat maatschappelijk werkers ontlast worden. Men vond dat maatschappelijk werkers geen expert moeten zijn in wijzigende water- en energiemaatregelen. Belangrijker is dat zij een aantal basiszaken in het dossier nakijken en het dossier dan doorverwijzen naar de Energie- of Watercel.

De focus op proactief handelen en het stroomlijnen van de dienstverlening vroeg een out of the box aanpak van de maatschappelijk werkers: ze moesten breder kijken dan een afgebakende hulpvraag. Op basis van de noden en pijnpunten werd een traject opgezet. Een aantal zaken werden duurzaam geïmplementeerd. Dat resulteerde in een vlottere communicatie en de invoering van een digitaal opvolgingsdossier tussen de Energiecel en de maatschappelijk werkers.

Enkele getuigenissen:

‘Door dit project is er een intensere samenwerking tussen de maatschappelijk werkers en de Energiecel’ – AvB, maatschappelijk werker Sociale Dienst

‘Het is belangrijk dat zowel het bestuur, de maatschappelijk werker als het diensthoofd overtuigd is van het samenwerkingstraject en ruimte laat om hierrond te werken, of maatschappelijk werkers motiveert en aanspreekt wanneer dat nog niet gebeurde. Ik geloof in een gezamenlijke aanpak van structurele moeilijkheden’ – MV, maatschappelijk werker Sociale Dienst

Samenwerking met brugfiguur

Een LAC-medewerker die als brugfiguur gewerkt heeft, kan een meerwaarde betekenen om mensen te bereiken.

De LAC-medewerker van het OCMW van Lier werkte voor haar functie als LAC-medewerker als brugfiguur. In die hoedanigheid organiseerde ze onder andere activiteiten en vormingen. Ze kende mensen daardoor niet vanuit de rol van maatschappelijk werker, maar vanuit een andere, minder formele rol. Zij moest ook niet beslissen (of de beslissing van de raad communiceren) of iemand geld van het OCMW zou krijgen of niet.

Ook haar rol als LAC-medewerker vulde ze op die manier in. Ze stelde zich erg laagdrempelig op en deed mensen een ‘aanbod’, namelijk om ondersteuning te bieden bij hun probleem rond water. Ze ervaarde dat als een sterke meerwaarde in het bereiken van mensen.

Dit voorbeeld toont aan dat het samenwerken met andere OCMW-diensten met een andere rol dan de Sociale Dienst wel degelijk een troef kan zijn om mensen te bereiken.

Samenwerking met ervaringsdeskundigen

Binnen het OCMW van Beerse zijn er sinds oktober 2016 twee ervaringsdeskundigen (elk 0,5 VTE) aan het werk. Ze slaan een brug tussen mensen, diensten en rechten. De ene focust op jongeren, de andere op gezinnen. Ze werken in tandem met de beleidsmedewerker Armoede en Maatschappelijke Integratie van het lokaal bestuur. Hun taak is drieledig:

• mensen bereiken
• mensen begeleiden
• overleggen met diensten om signalen door te geven en te werken aan laagdrempeligheid

Concreet (we richten ons specifiek op de ervaringsdeskundige die werkt met gezinnen):

• De ervaringsdeskundige leert mensen kennen en probeert vertrouwen op te bouwen. Ze doet dat zowel bij gezinnen die voorgedragen worden door de Sociale Dienst als door outreachendwerken: ze is bv. aanwezig (‘hangt rond’) op ontmoetingsplaatsen, de voedselbedeling, het eigen onthaal van het OCMW, het dienstencentrum … om mensen te leren kennen.

De ervaringsdeskundige investeert in dat outreachend werken een groot deel van haar tijd. Ze gaat ook langs bij mensen thuis en heeft een gsm waarop ze gemakkelijk bereikbaar is (daar wordt ze vaak op gecontacteerd).

• De ervaringsdeskundige verwijst mensen gericht door. Het OCMW werkt aan richtvragen/checklists op gebied van water, energie, woningkwaliteit … die ze kan overlopen om te kijken naar welke dienst mensen best doorverwezen worden. Enkele voorbeelden:
• Mensen met een hoog verbruik doorverwijzen voor een waterscan.
• Als mensen financiële problemen hebben en het moeilijk vinden om het OCMW binnen te stappen, dan kan de ervaringsdeskundige meegaan naar het OCMW of hen doorverwijzen naar CAW, Mytrusto …
• De ervaringsdeskundige kan ook mee naar de LAC gaan met mensen die voor de LAC worden uitgenodigd.

Eerste resultaten:

• een hogere instroom van mensen op de Sociale Dienst en de Jeugddienst
• vooruitgang in de situatie van sommige gezinnen door de ondersteuning van de ervaringsdeskundigen. Door hun andere rol en vertrouwensband kunnen zij aanvullend werken in de begeleiding.

Evaluatie:

In de zomer van 2017 gebeurde een evaluatie: de impact van het werk van de ervaringsdeskundigen werd in kaart gebracht. De ervaringsdeskundigen en de beleidsmedewerker Armoede en Maatschappelijke Integratie gingen in dialoog met diensten van het OCMW en de gemeente over de impact van de ervaringsdeskundigen: Voelen zij die impact? Waar kan nog meer op worden ingezet? ...

Energiemedewerker volgt LAC op

Binnen het team Wonen & Energie van het OCMW van Dendermonde volgt een maatschappelijk werker (de energiemedewerker) de LAC-werking op. De meeste LAC-dossiers, namelijk van cliënten die niet actief in begeleiding zijn op het OCMW, bereidt zij zelf voor. Is de cliënt in begeleiding bij een collega-maatschappelijk werker, dan geeft zij de voorbereiding door.

De energiemedewerker is aanwezig op elke LAC-zitting, samen met een administratief medewerker van het OCMW. De energiemedewerker heeft ruimte om te investeren in de voorbereiding van de dossiers en om huisbezoeken te doen. Ook kan ze zich inhoudelijk specialiseren in de LAC-materie, onder andere via studiedagen. 

Dossiers verdelen

Op de Sociale Dienst van het OCMW van Kontich worden de dossiers voorbereid door verschillende maatschappelijk werkers.

Nadat de maatschappelijk werker van het Onthaalteam de uitnodiging voor de LAC verzonden heeft, worden de dossiers verdeeld over de verschillende maatschappelijk werkers. Iedereen neemt de dossiers van zijn eigen cliënten. De dossiers van cliënten die niet actief in begeleiding zijn bij het OCMW worden verdeeld.

Een maatschappelijk werker van de dienst Schuldbemiddeling fungeert als voorzitter van de LAC. Zij en een maatschappelijk werker van het Onthaalteam zijn aanwezig op de zitting. De andere maatschappelijk werkers geven hun sociaal verslag door aan hun collega’s die op de LAC-zitting aanwezig zijn.