Saneringsplicht waterbedrijven

De waterbedrijven zijn met andere woorden saneringsplichtig. Natuurlijk beginnen ze niet van nul en hoeven ze het afvalwater van hun klanten ook niet noodzakelijk zelf te zuiveren. Ze kunnen gebruik maken van de collectoren en de waterzuiveringsinstallaties aangelegd door de NV Aquafin (in opdracht van het Vlaamse Gewest) en van de gemeentelijke rioleringsinfrastructuur. De waterbedrijven kunnen daarvoor een contract afsluiten met Aquafin en met de gemeenten.

Bovengemeentelijke saneringsverplichting

Voor het gebruik van de bovengemeentelijke zuiveringsinfrastructuur sloten alle waterbedrijven een contract af met Aquafin zodat deze blijft instaan voor de uitbouw en de exploitatie van de collectoren en de waterzuiveringsinstallaties.

Aquafin factureert haar kosten aan de waterbedrijven. Zij rekenen de kosten op hun beurt door aan hun abonnees onder de vorm van een bovengemeentelijke bijdrage en/of vergoeding, maar ook de bedrijven met een saneringscontract met Aquafin dragen een stuk bij. De kosten die niet door deze inkomsten gedekt worden, worden vergoed door het Minafonds. De inkomsten in het Minafonds worden onder meer gegenereerd vanuit de heffing op de waterverontreiniging en aangevuld met dotaties van het Vlaamse Gewest.

Gemeentelijke saneringsverplichting

De lokale inzameling van het afvalwater via de openbare riolen en grachten en de lokale zuivering ervan in kleinschalige waterzuiveringsinstallaties behoren tot de gemeentelijke saneringsverplichting. Om hieraan te voldoen kan het waterbedrijf een contract afsluiten met de gemeente. Er zijn verschillende mogelijkheden:

1. De gemeente neemt de saneringsverplichting over van de waterbedrijven en blijft zelf instaan voor de uitbouw en het onderhoud van hun rioleringsnetwerk.
2. Er wordt een samenwerking opgezet tussen gemeenten en waterbedrijven en duidelijk aangegeven wie voor wat verantwoordelijk is.
3. De gemeente draagt de uitbouw en/of het onderhoud van hun rioleringsnetwerk over aan een intercommunale of aan een derde.

Om de verdere uitbouw en het duurzame onderhoud van het rioleringsnetwerk te bekostigen, werden de gemeentelijke saneringsbijdrage en -vergoeding in het leven geroepen. Deze middelen kunnen uitsluitend hiervoor aangewend worden. Daarnaast nemen de gemeenten een deel van de kosten op zich.

Gemeentelijke saneringscontracten

De afgelopen jaren inventariseerde de VMM systematisch de gemeentelijke saneringscontracten. Zo'n contract is noodzakelijk om de verantwoordelijkheden tussen een waterbedrijf en een of meerdere gemeenten te regelen.

Volgende conclusies kunnen we uit de inventaris trekken:

• Alle gemeenten, behalve Baarle-Hertog, hebben ondertussen een saneringscontract afgesloten. In de meeste gevallen wendt de gemeente zich tot het waterbedrijf dat ook het drinkwater levert binnen haar gebied.
• Tot 2008 hield de helft van de gemeenten het rioolbeheer in eigen handen. Daarna sloten steeds meer gemeenten een overeenkomst met een intercommunale of een waterbedrijf.

• De meeste gemeentelijke saneringscontracten zijn gebaseerd op een modelcontract. Desondanks zijn de contracten allesbehalve uniform, dit door het weglaten, toevoegen en wijzigen van onderdelen tijdens de contractonderhandelingen.

Evolutie van het aantal gemeentelijke saneringscontracten

*Voor de gemeenten Aalter en Lievegem zijn twee verschillende rioolbeheerders van toepassing.

Evolutie van aantal toegetreden gemeenten per rioolbeheerder

*Voor de gemeenten Aalter en Lievegem zijn twee verschillende rioolbeheerders van toepassing.