Samen werken aan de terugkeer van de Europese otter
Op 1 april 2024 is het Europees project ‘Otter over de grens’ gestart. Dit project heeft als doel om het leefgebied van de otter in de grensregio van Vlaanderen en Nederland te verbeteren en wordt ondersteund door het Interreg-programma Vlaanderen – Nederland van de Europese Unie.
Hoe en waarom?
Sinds 2012 wordt de otter van tijd tot tijd opnieuw waargenomen in de Schelde- en Maasvallei. In Nederland doet de otter het goed in het noorden, maar in het zuiden heeft de soort nog een lange weg af te leggen. Zestien partijen – van overheden tot natuurverenigingen – gaan nu aan de slag om de leefgebieden van de otter te verbeteren, uit te breiden en met elkaar te verbinden.
Belangrijkste uitdagingen
- Verkeer: jaarlijks wordt tot 30% van otters in Noord-Nederland doodgereden. Het in kaart brengen van migratieroutes en het verminderen van infrastructuurfragmentatie is cruciaal. Otters volgen de oevers van de waterloop wanneer ze zich verplaatsen. Ze zwemmen dan ook niet onder bruggen door (in tegenstelling tot de bever die dat wel doet), maar steken de weg over wanneer ze 'te voet' niet verder kunnen. Zo worden ze slachtoffer van het verkeer. Ontsnippering houdt dus in dat droge verbindingen onder kruisende wegen voor de otter voorzien moeten worden.
- Natte natuur: otters hebben een groot leefgebied nodig, wat betekent dat herstel van moerassen, rivieren en oeverzones essentieel is.
- Voedsel: otters volgen een dieet dat voor 90% uit vis bestaat, wat betekent dat gezonde visbestanden onmisbaar zijn.
- Polluenten: vervuilende stoffen kunnen de gezondheid en voortplanting van otters ernstig schaden.
Oplossingen
Er wordt gewerkt aan een grensoverschrijdende corridor via de Mark, die de Biesbosch moet verbinden met de Antitankgracht en de Scheldevallei, en in Nederlands en Belgisch Limburg via het Kempenbroek. Er gaat ook aandacht naar de verbetering van het leefgebied in o.a. de Scheldevallei door herstel van moerasgebieden. Daarnaast moeten we zorgen dat otters zich veilig door het landschap kunnen verplaatsen. Er zullen dus wegen en kanalen ontsnipperd worden. Ook willen we met het project de kennis over de verspreiding van de otter verhogen. Wetenschappers van het INBO zullen daarvoor gebruik maken van e-DNA (de e staat voor environmental). Met deze techniek kunnen waterstalen onderzocht worden op de aan- of afwezigheid van DNA van de otter. Voor een soort die schuw is en zich niet snel laat opmerken, is deze monitoringtechniek veelbelovend. Tot slot zetten we in op het sensibiliseren van allerlei partijen om te zorgen dat er bij bv. weg- en waterloopbeheerders meer aandacht is voor de noden van de otter.
Projectdoelstelling
Komen tot een samenhangende metapopulatie van otters in de grensregio Vlaanderen-Nederland, die geconnecteerd is met de kern van het verspreidingsgebied van de otter in het noorden van Nederland, het westen van Duitsland, Wallonië en Noord-Frankrijk.
Rol van de VMM
De Vlaamse Milieumaatschappij werkt samen met de gemeente Breda en Waterschap Brabantse Delta aan een migratiecorridor voor de otter langs de rivier de Mark. Deze corridor moet de otter van Zuid-Holland en de Biesbosch tot aan de Antitankgracht en Scheldevallei krijgen en omgekeerd. Het gaat daarbij om projecten in zowel stedelijk, natuur- als landbouwgebied.
Projectpartners
- Vlaamse overheid
- Durme VZW
- Eigen Vermogen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
- Gemeente Breda
- Limburgs Landschap
- Provincie Antwerpen
- Provincie Oost-Vlaanderen
- Regionaal Landschap de Voorkempen
- Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw
- Regionaal Landschap Rivierenland
- Regionaal Landschap Schelde-Durme
- Stichting ARK
- Vlaamse Milieumaatschappij
- Waterschap Brabantse Delta
- WWF Vlaanderen
- Zoogdiervereniging
Dit project wordt uitgevoerd onder het Interreg-programma Vlaanderen-Nederland en loopt van 01/04/2024 tot en met 31/03/2027.
Kostprijs: €3.022.958,05, waarvan €1.499.979,02 bijgedragen wordt door Interreg.
