Aquatuur: het creëren van een robuust watersysteem

In het kader van Interreg Vlaanderen-Nederland slaan Vlaanderen en Nederland de handen in elkaar. Samen met 9 partners uit Vlaanderen en Nederland werkt de VMM aan het project Aquatuur. De combinatie 'Aqua’ (Latijn voor ‘water’) en ‘tuur’ (het laatste deel van het woord ‘natuur’) symboliseert meteen ook de projectdoelstelling: het verhogen van de klimaatrobuustheid van het watersysteem. Dit door middel van het vergroten van de zoetwaterbeschikbaarheid, op basis van duurzame natuurgebaseerde groenblauwe oplossingen (NGBO) in de Scheldemondregio.

Aquatuur: wat en waarom?

De kwaliteit van waterlopen speelt een belangrijke rol bij duurzaam watergebruik. Veel waterlopen in de Scheldemondregio halen de milieukwaliteitsnormen van de kaderrichtlijn water echter niet. Daarom is er een grote vraag naar duurzamere oplossingen.

Aquatuur verhoogt de wateropslag op een natuurgebaseerde wijze, door rekening te houden met de geleverde ecosysteemdiensten. Er wordt ingezet op volgende NGBO’s: kreekruginfiltratie, opslag van water in natuurgebieden en natuur inclusieve zoetwaterbassins. Daarnaast wordt de zoetwaterbeschikbaarheid verhoogd door verschillende waterstromen op te waarderen. (Dit betekent dat de waterstromen gezuiverd worden tot een betere kwaliteit.) Door de toepassing van NGBO’s dragen we bij aan het stimuleren van verschillende ecosysteemdiensten.

Doel van het project

Het gemeenschappelijk doel is het creëren van een robuust watersysteem: een systeem dat voldoende zoetwater beschikbaar heeft op het juiste moment met de juiste kwaliteit. En dat daarnaast in staat is om klimaatschokken op te vangen, onze ecosystemen te beschermen en tegelijkertijd de nodige functies en diensten te bieden.

Wat doet de VMM?

Concreet voorziet de VMM de bouw, monitoring en evaluatie van een constructed wetland (CW) ter hoogte van de samenvloeiing van de Ringbeek en de Hertsbergebeek in het bekken van de Brugse Polders.

In de Ringbeek worden de normen voor stikstof en fosfor frequent overschreden. Vooral tijdens de zomer na lange periodes van droogte en daaropvolgende intense regenbuien. Omdat deze beken door waardevol agrarisch gebied stromen, opteert de VMM voor een natuurgebaseerde groenblauwe oplossing onder de vorm van een helofytenfilter.
Hiervoor werd reeds een terrein van 1,5 ha aangekocht. Op deze oppervlakte kan niet het volledige debiet van de beek behandeld worden, maar het laat wel toe om te hoge concentraties af te toppen na een intense zomerse bui. Hiertoe wordt een intelligente, geautomatiseerde in- en uitlaatconstructie geplaatst. De constructie zal op basis van real-time waterkwaliteitsmetingen en te ontwikkelen controle-algoritmes het debiet in en uit het constructed wetland aansturen. Om voldoende fosforverwijdering te garanderen wordt ook een filter met fosfaat adsorberend materiaal voorzien als onderdeel van het constructed wetland.

Het project zoekt een antwoord op volgende vragen: 

1. Wat is de beste sturing van de in- en uitlaatconstructie om tot een optimale verwijdering van nutriënten te komen?
2. Hoe dimensioneren we een dergelijk systeem met het oog op replicatie?
3. Welke beheermaatregelen zijn nodig (bv. ontslibben, maaien van de waterplanten, vervangen fosfaat adsorberend materiaal, …)?
4. Wat is de business case van het constructed wetland ten aanzien van de verdere uitbouw en optimalisatie van de waterzuiveringsinfrastructuur (aanleg bijkomende rioleringen in het buitengebied, afkoppelen van hemelwater en het installeren van IBA’s) in het afstroomgebied van de Rivierbeek en Hertsbergebeek?
   
   

Lees of beluister hieronder het interview met bekkencoördinator Katrien Thomaes over het project, de doelstellingen en de rol van de VMM. 

Aquatuur in Europa

Aquatuur wordt uitgevoerd in opdracht van de Europese Commissie binnen het Interreg Vlaanderen-Nederland-programma onder de coördinatie van VITO (Vlakwa).

Looptijd project: van 22 mei 2023 tot 21 mei 2026.