Afwegingskader prioritair watergebruik tijdens droogte
Waarom dit project?
De voorbije zomers met hoge temperaturen en weinig regen hebben aangetoond dat Vlaanderen kwetsbaar is voor waterschaarste. Bovendien geven de klimaatprojecties aan dat dergelijke zomers die vroeger eerder uitzonderlijk waren, vaker zullen voorkomen.
De druk op onze eindige watervoorraden zal dan ook de komende jaren toenemen. Gelukkig hebben we nog geen crisis meegemaakt waarbij er heel moeilijke keuzes moeten gemaakt worden over wie het resterende water nog kan gebruiken. We hopen uiteraard dat het kader nooit moet ingezet worden, maar we zijn beter voorbereid als het toch nodig is.
Hoe ziet het afwegingskader eruit?
Om de uitwerking van het afwegingskader te ondersteunen werden volgende bouwstenen ontwikkeld.
- Droogte indicatoren: voor alle waterbehoeftige sectoren zijn indicatoren opgesteld die aangeven wanneer die sector te kampen krijgt met dreigende of effectieve waterschaarste.
- Aanbod en vraag: het wateraanbod (oppervlaktewater, grondwater, regenwater, grijswater) en de watervraag per sector zijn voor de verschillende Vlaamse deelgebieden in kaart gebracht. Een globale waterbalans is opgemaakt die gebiedspecifiek kan toegepast worden.
- Acties / Maatregelen: in aanloop naar een waterschaarste dienen voorzorgsmaatregelen genomen te worden. De maatregelen die hiervoor in aanmerking komen zijn geïdentificeerd.
- Impact – indicatoren: om de socio-economische en ecologische impact van waterschaarste te kunnen inschatten en van de baten bij het nemen van de voorzorgsmaatregelen, worden impact-indicatoren ontwikkeld.
- Afwegingskader: er zijn principes afgesproken op basis van dewelke het afwegingskader opgemaakt werd, gebruik makend van de impact-indicatoren.
- Prioritair watergebruik: er is een gebiedsspecifieke prioritering opgemaakt van de te nemen voorzorgsmaatregelen van het watergebruik.
Hoe is het project verlopen?
Na een vooronderzoek in 2019 is de opdracht voor de uitwerking van het afwegingskader gestart op 1 januari 2020. De opdracht duurde ruim 1 jaar
Verschillende sectoren en de waterbeheerders waren zeer nauw bij de uitwerking van het reactieve afwegingskader voor prioritair watergebruik tijdens waterschaarste. Dat is belangrijk omwille van de potentieel negatieve impact van droogte op de verschillende watergebruiken zoals regenwater, grondwater, oppervlaktewater, hergebruikt afvalwater en drinkwater.
Daarom sloegen de Vlaamse Milieumaatschappij, De Vlaamse Waterweg, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, het Departement Omgeving, het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie , het Departement Landbouw en Visserij, en het Agentschap Natuur en Bos de handen in elkaar om samen met de betrokken maatschappelijke actoren toe te werken naar een zo maximaal mogelijk gedragen afwegingskader.
Het studiewerk en overleg voor dit onderzoekstraject was in handen van een consortium onder leiding van de KU Leuven, waarin ook Sumaqua, KPMG, Cycloop, Bodemkundige Dienst België en UA zetelen. Zij organiseerden hiervoor uitgebreid overleg (door middel van workshops, individuele contacten en bilateraal overleg) met de maatschappelijk betrokken actoren, zoals de provincies, de bekkencoördinatoren, de polders en wateringen, de steden en gemeenten, de crisisdiensten, en de verschillende betrokken sectoren zoals de industrie, de land- en tuinbouw en de natuur, de adviesraden, de water- en rioleringsbedrijven, de verzekeringssector, enz.
