Zware metalen in oppervlaktewater (2010-2019)
- Metalen zijn per definitie niet afbreekbaar en (bio)accumuleren in het aquatisch milieu. Een aantal ervan is essentieel voor diverse biochemische processen in organismen. Bij hogere concentraties kunnen ze toxisch worden voor waterorganismen.
- Kobalt zorgt het vaakst voor normoverschrijdingen (52 %).
- Er zijn weinig uitgesproken trends.
Toestand
Voor 2019 gelden volgende vaststellingen.
- Kobalt: normoverschrijdingen in 52 % van de waterlichamen, het hoge percentage bij kobalt heeft o.a. te maken met de aanwezigheid van kobalt in veevoeder en dus in mest, én de aanvoer vanuit grondwater.
- Uranium: normoverschrijdingen in 26 % van de waterlichamen, het is van nature aanwezig in rotsen en in de bodem. Uranium komt hoofdzakelijk in het milieu terecht via mijnbouw, de verbranding van steenkool en het gebruik van kunstmest.
- Arseen: normoverschrijdingen in 18 % van de waterlichamen, te hoge arseenconcentraties komen vooral voor in de kuststreek en hebben waarschijnlijk een natuurlijke oorsprong door de aanvoer van arseenrijk grondwater.
- Zink: normoverschrijdingen in 10 % van de waterlichamen, infrastructuur (meer bepaald corrosie gebouwen) is de belangrijkste bron van zink, ook atmosferische depositie is een belangrijke bron.
- Voor boor is er in 6 % van de Vlaamse waterlichamen een overschrijding van de norm. Voor de overige metalen bedraagt het overschrijdingspercentage minder dan 5 %.
Atmosferische depositie en bodemerosie hebben de belangrijkste aandelen in de netto-emissies van zware metalen naar oppervlaktewater
Evolutie
Over de periode 2010-2019:
- vertonen de meeste metalen geen duidelijke evolutie;
- is de situatie voor barium en cadmium merkelijk verbeterd;
- geldt voor elk metaal dat meer dan 60 % van de geanalyseerde meetplaatsen geen statistisch significante trend vertonen;
- worden er voor de meeste metalen meer significante dalingen dan stijgingen genoteerd, uitzonderingen hierop zijn boor, molybdeen en zink.
Hoe pakken we dit aan?
De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma. Voor deze indicator is vooral Groep 7B - Verontreiniging oppervlaktewater van belang. Ook de specifieke acties van Groep 8B - Waterbodem, zoals erosiebestrijding, kunnen indirect een effect hebben op de concentratie van metalen in oppervlaktewater.