Hydromorfologische kwaliteit van waterlopen
- Een waterlichaam met een natuurlijke hydromorfologie of structuur biedt een grote variatie aan biotopen en dus meer mogelijkheden voor biodiversiteit. Bovendien verhoogt een goede hydromorfologie het zelfzuiverend vermogen en dus ook de waterkwaliteit.
- Per waterlichaam wordt een analyse gemaakt van een brede waaier aan hydromorfologische kenmerken: variabiliteit in breedte en diepte, kwantiteit en dynamiek van de waterstroming, structuur en materiaal van de bedding en de oevers, aanwezigheid van migratiebarrières (bv. stuwen), relatie met de omliggende vallei, mate van meanderen, landgebruik in de onmiddellijke omgeving...
- Het merendeel van de waterlichamen heeft een matige of ontoereikende hydromorfologische kwaliteit.
Toestand
Het merendeel van de waterlichamen kreeg een matige of ontoereikende eindbeoordeling voor hydromorfologische kwaliteit. 7 % van de waterlichamen heeft een goede hydromorfologische kwaliteit. Het percentage waterlichamen met een zeer goede of slechte kwaliteit is bijzonder klein.
Kunstmatige Vlaamse waterlichamen (kanalen zoals het Albertkanaal) vertonen logischerwijs doorgaans minder natuurlijke structuurkenmerken. Bij de waterlopen scoren de Vlaamse waterlichamen over het algemeen wat minder goed dan de lokale waterlichamen van 1e orde (wat kleinere waterlopen).
Een ontoereikende of slechte score wijst meestal op (gedeeltelijk) rechtgetrokken, ingebuisde, verbrede en/of verdiepte waterlopen; ingrepen uit het verleden met als doel het water zo snel mogelijk af te voeren en/of de bevaarbaarheid te bevorderen.
Een matige hydromorfologische kwaliteit wijst eerder op kleinere ingrepen zoals oeververdediging of het ontbreken van waardevolle elementen zoals vegetatie of dood hout binnen de bedding als gevolg van een intensief onderhoudsbeheer. Oevers werden verstevigd en stuwen werden geïnstalleerd om het waterpeil te regelen.
Hoe pakken we dit aan?
De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma. Voor deze indicator is vooral Groep 8A - Hydromorfologie van belang.
VMM realiseerde de voorbije jaren i.s.m. verschillende partners reeds heel wat ecologische beek- en rivierherstelprojecten. De webpagina Ecologisch herstel van waterlopen geeft weer wat er kan gebeuren om de natuurlijke toestand van waterlopen te herstellen.