Fytobenthos
- Met de term fytobenthos worden de microscopische, eencellige algen bedoeld die vastgehecht leven op de bodem, op de oever of op waterplanten.
- Voor de kwaliteitsbeoordeling op basis van fytobenthos wordt in Vlaanderen gebruik gemaakt van de aanwezige diatomeeën of kiezelwieren. Dat zijn eencelligen met een uitwendig kiezelskelet.
- 49% van de Vlaamse waterlichamen scoort goed of zeer goed voor fytobenthos.
- De toestand verbetert langzaam.
Doelstellingen
Om te voldoen aan de doelstellingen van de Europese kaderrichtlijn Water, omgezet in het Vlaamse Decreet Integraal Waterbeleid, zouden alle waterlichamen minstens goed moeten scoren voor elk kwaliteitselement, dus ook voor fytobenthos.
Toestand
In de periode 2019-2021 haalde 49% van de 144 beoordeelde Vlaamse waterlichamen, de grotere watersystemen met een afstroomgebied groter dan 50 km², de vooropgestelde goede toestand (klassen “goed” en “zeer goed”).
De verschillen tussen de bekkens zijn eerder klein.
Evolutie
Uit de vergelijking van de laatste 5 bemonsteringscycli blijkt dat de biologische kwaliteit van de Vlaamse waterlichamen op basis van fytobenthos duidelijk verbetert.
- Het percentage waterlichamen met een slechte kwaliteit is afgenomen van 16% in de eerste cyclus (2007-2009) tot 3% in de laatste cyclus (2019-2021).
- Het percentage waterlichamen met een goede of zeer goede kwaliteit is sterk toegenomen, van 15 % in 2007-2009 naar 49% in 2019-2021.
Van de 83 Vlaamse waterlichamen waarvoor minstens 5 resultaten beschikbaar zijn voor de periode 2007-2021 vertoonde 17% een statistisch significante verbetering terwijl geen enkel waterlichaam significant achteruit ging.
Deze positieve evoluties zijn o.a. het resultaat van de uitbreiding en verbetering van de openbare waterzuivering en van de inspanningen van de bedrijven en de landbouw. Die inspanningen hebben geleid tot een daling van de emissies waardoor de fysisch-chemische kwaliteit is verbeterd, wat met enige vertraging ook leidt tot een verbetering van de biologische kwaliteitselementen.
Hoe pakken we dit aan?
Om de ecologische toestand van de waterlopen te verbeteren, is het vooral nodig:
- de stikstof- en fosforverliezen uit de landbouw verder aan te pakken;
- de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, waaronder pesticiden, verder terug te dringen;
- de openbare waterzuivering verder uit te breiden en te verbeteren;
- de hydromorfologische kwaliteitselementen van de waterlopen, zoals oeverstructuur en meandering, verder te verbeteren.
De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma.
Naarmate de ecologische kwaliteit van de waterlopen verbetert, wordt het steeds belangrijker om incidentele verontreinigingen snel aan te pakken en de ecologische schade in te perken.
Meer informatie