Emissies van nutriënten naar oppervlaktewater
- Een overmaat aan nutriënten in het oppervlaktewater kan leiden tot overmatige algenbloei waardoor bijvoorbeeld de zichtbaarheid sterk afneemt en de zuurstofhuishouding problematisch kan worden. Ook de drinkwaterproductie kan bemoeilijkt worden.
- Netto-emissies zijn de vuilvrachten die effectief in het oppervlaktewater terechtkomen.
- Huishoudens hebben het grootste aandeel in de netto-emissies naar het oppervlaktewater met fosfor, landbouw heeft het grootste aandeel in de stikstofverontreiniging.
- De totale netto-emissies van stikstof en fosfor zijn licht gedaald in de periode 2010-2022.
Toestand
Het aandeel van de bronnen in de netto-emissies van stikstof naar het oppervlaktewater (2021):
- Landbouw: 59%
- Huishoudens: 20%
- Atmosferische depositie: 16%
- Bedrijven: 5%
Het aandeel van de bronnen in de netto-emissies van fosfor naar het oppervlaktewater (2021):
- · Huishoudens: 53%
- · Landbouw: 35%
- · Bedrijven: 12%
Evolutie
- De totale netto-emissies van stikstof en fosfor zijn licht gedaald in de periode 2010-2020. Daarna zijn de trends onduidelijk.
- De huishoudelijke netto-emissies van stikstof en fosfor, zijn in de periode 2010-2022 verder afgenomen door de systematische uitbreiding en verbetering van de openbare waterzuivering. Bovendien hebben meer en meer woningen die niet op de riolering aangesloten worden een individuele behandelingsinstallatie voor afvalwater.
- De gedaalde netto-emissies van de bedrijven zijn een gevolg van de inspanningen van de bedrijven zelf en van de uitbouw van de openbare waterzuivering.
- De stikstof- en fosforverliezen van de landbouw vertonen geen duidelijke verbetering. De stikstofbemesting door de landbouw is dan ook niet gedaald in de periode 2010-2021. De fosforbemesting is licht gedaald in de periode 2010-2015 maar sindsdien blijft ze quasi constant. De neerslag kan leiden tot belangrijke fluctuaties van de stikstof- en fosforverliezen. Grote neerslaghoeveelheden (bv. 2016, 2021) leiden tot hogere verliezen.
- De hoeveelheid stikstof die via depositie op niet-landbouwbodems het oppervlaktewater bereikt, kende een daling tussen 2010 en 2022. De belangrijkste bronnen van de totale stikstofdepositie in gans Vlaanderen waren in 2021:
- import (bronnen buiten Vlaanderen): 47%;
- landbouw 44%;
- transport: 4%.
Hoe pakken we dit aan?
De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. Alle maatregelen en acties om de toestand van de watersystemen te verbeteren of de overstromingsrisico's beter te beheren, zijn samengebracht in het maatregelenprogramma. Voor deze indicator is vooral Groep 7B - Verontreiniging oppervlaktewater van belang. De verdere uitbouw en verbetering van de openbare waterzuivering is hierin een belangrijke maatregel.
Het 6de mestactieplan voor de periode 2019-2023 (MAP 6) moet ervoor zorgen dat minder nitraten en fosfaten uit meststoffen in het water terechtkomen. Belangrijke elementen zijn o.a.:
- bemesten met de meest geschikte mestsoort en bemestingstechniek, volgens de juiste dosis en op het juiste tijdstip,
- de bodemkwaliteit verbeteren;
- de directe verliezen van nutriënten tegengaan;
- de gebiedsgerichte aanpak.
Meer info
- Mestrapport 2022
- Geoloket Water Emission Inventory Support System (WEISS)
- Bespreking per bron:
- Op zoek naar de emissies van een specifieke sector? Stel zelf je grafiek samen.