De maand september begint met freatische grondwaterstanden die op 91% van de meetplaatsen normaal tot zeer hoog zijn voor de tijd van het jaar. Op ongeveer 2 op 3 is de grondwaterstand hoog (29%) tot zelfs zeer hoog (37%) en een kwart van de peilen zijn normaal (25%). In slechts minder dan 1 op de 10 meetplaatsen zijn de grondwaterstanden nog laag (5%) tot zeer laag (4%) voor de tijd van het jaar.
In juli was het kouder en natter dan normaal. In de oostelijke helft van Vlaanderen viel tot meer dan dubbel zoveel neerslag als normaal in juli. In het westen van Vlaanderen was juli normaal tot wat natter dan normaal. In de oostelijke helft van Vlaanderen viel veel meer neerslag dan in de westelijke helft, zowel de voorbije 3 maanden als in juli alleen. De freatische grondwaterstanden zijn hierdoor hoog tot zeer hoog voor de tijd van het jaar. Na het hoogwater van half juli zijn de debieten van de waterlopen op de meeste plaatsen gedaald, maar zijn op alle bekkens toch hoog tot zeer hoog voor juli.
De voorbije 20 jaar daalden de ondiepe grondwaterstanden op 70% van de meetplaatsen in Vlaanderen. Daarvan zijn vooral de opeenvolgende droge zomers de boosdoener, samen goed voor een daling van de grondwaterstanden op 57% van de meetplaatsen (tussen 2014 en 2020). Toch begint de maand juli met hogere grondwaterstanden dan vorig jaar. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers die Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir vandaag bekend maakt. Op meer dan 3 van de 4 meetplaatsen staat het grondwater op een normaal tot (zeer) hoog peil voor de tijd van het jaar. Op 22% van de meetplaatsen zijn de grondwaterstanden nog laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar, terwijl dat een jaar geleden nog op 70 tot 80% van de meetplaatsen zo was. “Onze Blue Deal kwam overduidelijk geen dag te vroeg om Vlaanderen weerbaarder te maken tegen droogte en waterschaarste”, zegt Demir.
De VMM zet sterk in op het gebruiken van vernieuwende technieken uit andere domeinen. Zo worden meer en meer componenten van ‘Internet of Things’ (IoT) ingezet in de operationele werking van de meetnetten van de VMM. Sinds kort zijn 50 IoT-peilmodules beschikbaar om waterstanden op de onbevaarbare waterlopen te monitoren en de data meteen te publiceren. Dit gebeurde in een samenwerking tussen de VMM en de 5 Vlaamse provincies.
In mei was het natter en kouder dan normaal. Hierdoor zijn de freatische grondwaterstanden op ongeveer 3 van de 4 meetplaatsen normaal tot (zeer) hoog voor de tijd van het jaar. In 24% van de meetplaatsen zijn de grondwaterstanden nog laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. Ten opzichte van begin mei zijn de huidige 14-daags gemiddelde debieten (in absolute cijfers) van de onbevaarbare waterlopen op de meeste plaatsen tot wel 200% gestegen.
In een van de oudste polders van West-Europa, de Oudlandpolder, staat het waterbeheer onder druk. Dat komt o.a. door de klimaatverandering en het verschillende – vaak tegenstrijdig – gebruik van het gebied. Een kordaat, gebiedsgericht water- en peilbeheer, waarbij het poldergebied wordt ingedeeld in compartimenten met elk een eigen peilregime, is daarop het antwoord.
De VMM meet in de helft van haar meetplaatsen lage of zeer lage grondwaterstanden voor de tijd van het jaar. De debieten van de onbevaarbare waterlopen zijn op de meeste plaatsen gedaald of stabiel gebleven. In 39% van onze meetplaatsen meten we lage of zeer lage debieten voor de tijd van het jaar.
In periodes van waterschaarste is het cruciaal dat de gepaste maatregelen genomen worden. Door een team, onder leiding van prof. Patrick Willems en de VMM, is een afwegingskader gemaakt. Dat is geen zogenaamd afschakelplan, maar wel een instrument dat beslissingnemers op het terrein toelaat verschillende maatregelen tegenover elkaar af te wegen vooraleer ze knopen doorhakken. Zo kunnen ze de meest doordachte maatregelen nemen om de kans op waterschaarste en de gevolgen ervan te beperken. Er ging een intensief traject van onderzoek, studiewerk en overleg aan vooraf.
De VMM lanceert voor de derde keer een oproep voor innovatieve samenwerkingsverbanden die inzetten op waterbesparing en/of circulair watergebruik. Voor de Proeftuinen Droogte 3.0 maakte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir 4 miljoen euro vrij. Goedgekeurde projecten kunnen tot 75% steun krijgen. De oproep loopt tot 26 juli 2021.
Op 62% van de locaties zijn de grondwaterstanden zeer laag (30%) tot laag (32%) voor de tijd van het jaar. Ook in meer dan de helft van de meetlocaties van het oppervlaktewaterdebiet worden lage tot zeer lage waarden voor de tijd van het jaar geregistreerd. Dat wijst op een duidelijk drogere toestand dan wat we op het einde van een gemiddelde winter verwachten.
De VMM voert peilmetingen en kwaliteitsanalyses uit in de grondwaterlagen. Ze voert scenarioberekeningen uit met grondwatermodellen. Op deze manier worden de regionale grondwaterreserves vastgesteld. De VMM geeft advies bij vergunningen voor grondwater en int grondwaterheffingen.
Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.
