Grotere regenwaterputten en meer water dat moet infiltreren: het is één van de vele maatregelen waarmee Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir Vlaanderen beter wil wapenen tegen de droogte en mensen thuis over voldoende water wil laten beschikken. Opvallend: ook het openbaar domein ontspringt niet langer de dans.
Uit nieuwe metingen en berekeningen blijkt dat het freatische grondwater in Vlaanderen de voorbije maand op veel plaatsen gestegen is. Daardoor is er in 42% van de meetplaatsen een normale grondwaterstand en in 21% van de meetplaatsen zelfs een hoge tot zeer hoge grondwaterstand voor de tijd van het jaar.
Op 9 december 2022 lanceerde de VMM nieuwe tools in het Klimaatportaal. Met de IMPACT-tool zie je de invloed van klimaatverandering op grondwater en de hittestress o.b.v. gevoelstemperatuur. Je kan nu inzoomen op wijkniveau en het is gemakkelijker om kaartbeelden te combineren en te delen, en data te downloaden. Je kan ook een overzichtelijke kaartencatalogus raadplegen.
Een doelstelling in de Blue Deal is "water beter vasthouden”. Nieuw instrument “peilbesluit” zal daarbij helpen in vlakke gebieden. Daarmee worden de peildoelstellingen onderbouwd en juridisch bindend gemaakt. Met een goed peilbeheer pakken we verdroging aan en houden we het water zoveel mogelijk vast, rekening houdende met de noden in een gebied.
Naast algemene maatregelen, hebben we een aanpak nodig om erosie sterk terug te dringen in specifieke gebieden. De VMM neemt daartoe initiatieven om samen met andere actoren in partnership op die plaatsen een duidelijk verschil te maken. Erosie moet in de eerste plaats brongericht aangepakt worden.
Welke normen gelden er voor sediment? Er zijn momenteel geen normen vastgelegd die bepalen hoeveel sediment er mag zijn. In de basismilieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater staat dat er een grenswaarde is voor zwevende stof van 50 mg/l voor 90 % van de meetresultaten. Ter hoogte van de sedimentmeetstations meet de VMM een gemiddelde concentratie tussen de 14 en 30 mg/l (zie rapport sedimentmeetnet 2020). Maar bij intense regenbuien ligt de gemiddelde piekconcentratie van zwevende deeltjes tot wel 360 keer hoger dan deze concentraties.
De VMM meet continu sedimentconcentraties (= aantal gram sediment per liter) en sedimentvrachten (= hoeveelheid ton zwevende droge stof) in onze waterlopen zodat we de sedimentlast kunnen monitoren. We startten het sedimentmeetnet op de onbevaarbare waterlopen 20 jaar geleden op.
Sediment is van nature aanwezig in onze waterlopen, maar verschillende factoren kunnen ertoe leiden dat er een te grote aanvoer van sediment is. Vooral watererosie uit landbouwgebied, industriële en huishoudelijke lozingen en oevererosie veroorzaken sediment in grachten en waterlopen.
De neerslag in december zorgde voor een duidelijke stijging van de debieten van de Vlaamse waterlopen ten opzichte van begin vorige maand. 51% van de meetplaatsen toont nu normale waarden, 44% hoge tot zeer hoge debieten. Voor het freatische grondwater blijft de toestand eerder droog met op 29% een normale waterstand en op 58% van de meetplaatsen een lage tot zeer lage waterstand voor de tijd van het jaar.
De kwaliteit van het oppervlaktewater in landbouwgebied in winterjaar 2021-2022 is qua nitraat beter dan de voorbije jaren. Dit is vooral te danken aan de goede weersomstandigheden. Hiermee is enkel de verslechtering gedurende de periode 2016-2019 weggewerkt. De doelstellingen van het Vlaams mestbeleid worden nog niet gehaald. Fosfor verbetert langzaam, wellicht mee een gevolg van het mestbeleid. De VMM meet en beoordeelt de invloed van de landbouw op de waterkwaliteit in grond- en oppervlaktewater met het MAP-meetnet oppervlaktewater en het freatisch grondwatermeetnet.
De VMM voert peilmetingen en kwaliteitsanalyses uit in de grondwaterlagen. Ze voert scenarioberekeningen uit met grondwatermodellen. Op deze manier worden de regionale grondwaterreserves vastgesteld. De VMM geeft advies bij vergunningen voor grondwater en int grondwaterheffingen.
Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.
