Impact droogte op drinkwater
Hoe wordt ons drinkwater gemaakt?
In Vlaanderen wordt ons drinkwater voor de helft uit grondwater gewonnen, en voor de helft uit oppervlaktewater.
Grondwater
De laatste jaren werd er in Vlaanderen jaarlijks ongeveer 170 miljoen m3 grondwater gebruikt als ruw water voor de productie van drinkwater. Nog eens ongeveer 95 miljoen m3 wordt gebruikt door bedrijven, landbouw en huishoudens. Deze hoeveelheden water moeten ook elk jaar opnieuw in de bodem kunnen dringen om de gebruikte hoeveelheid water te compenseren. Daar bovenop moet er nog veel meer water in de bodem kunnen dringen om de evapotranspiratie (verdamping vanuit de bodem en transpiratie door vegetatie) te compenseren en om de uitstroom vanuit grondwater naar rivieren in stand te houden.
Grondwater is van nature zeer geschikt voor drinkwaterproductie: door de trage insijpeling van de neerslag in de bodem kan het aanrijken met noodzakelijke mineralen. Door menselijke activiteit neemt de kwaliteit van ons grondwater wel af. Vooral pesticiden en nitraat in de bodem beïnvloeden de kwaliteit.
Bekijk het filmpje ‘Nitraat in grondwater’
Hierdoor wordt de zuivering van grondwater tot drinkwater steeds moeilijker en dus duurder.
Oppervlaktewater
Omdat we met onze grondwaterreserves alleen de vraag naar drinkwater niet kunnen inlossen, wordt ook heel wat oppervlaktewater gebruikt (iets meer dan 50%). Dat is water uit rivieren, bronnen, stuwmeren, spaarbekkens,…
De kwaliteit van oppervlaktewater hangt af van de oorsprong. Het water is van nature ook onderhevig aan vervuiling. In oppervlaktewater zitten algen en slib, organische en anorganische stoffen en bacteriën die niet in drinkwater mogen zitten. Drinkwater bereiden uit oppervlaktewater vraagt van de watermaatschappijen dus meer werk dan bij grondwater.
Impact van droogte op de productie van drinkwater
Grondwater
Grondwater wordt aangevuld door regenwater dat traag infiltreert in de bodem naar de grondwatertafel toe. Het regent het hele jaar door ongeveer evenveel, maar in de zomer is er meer verdamping, waardoor er minder water beschikbaar is om het grondwater aan te vullen. In de winter is er veel minder verdamping. Een groter deel van de neerslag bereikt dan het grondwater. De grondwatervoorraden worden dus vooral in de winter aangevuld.
Na droge periodes zoals het voorjaar 2017 en zomer en najaar 2018 moet er extra veel neerslag vallen in de herfst en de winter om de grondwatertafel weer op peil te krijgen. Valt er minder neerslag dan normaal, dan krijgt het grondwater niet de kans om voldoende te herstellen.
Op de effecten van droge periodes op ons hele grondwatersysteem, zit een bepaalde vertraging: de impact is pas na weken, maanden tot zelfs jaren later (voor de diepe, gespannen grondwaterlagen) merkbaar, maar ook het herstel is een werk van maanden tot jaren.
Volg de grondwaterstanden op de voet
Oppervlaktewater
De effecten van droogte op onze waterlopen zijn veel sneller merkbaar dan op het tragere grondwatersysteem. In droge periodes daalt het debiet en het waterpeil in de waterloop. Hierdoor daalt niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit van het oppervlaktewater dat gebruikt kan worden voor de productie van drinkwater. Lees meer over de impact van droogte op onze waterlopen.
Bij een fikse regenbui stijgen de waterpeilen in waterlopen kortstondig om nadien terug te vallen op de basisafvoer. Bij aanhoudende regenval kan het herstel een kwestie van dagen of weken zijn, veel sneller dan bij grondwater.
Beschikbaarheid drinkwater
We verbruiken met zijn allen heel veel drinkwater, het hele jaar door, maar vooral in de zomermaanden. Als het warm is, neemt het verbruik in alle sectoren enorm toe en krijgen we piekverbruiken. De watermaatschappijen moeten dan alle zeilen bijzetten om aan de productie te kunnen voldoen.
Benieuwd naar het drinkwaterverbruik in Vlaanderen?
Als het dan ook nog eens droog is, daalt de beschikbaarheid van oppervlaktewater voor drinkwaterproductie en moeten ze meer beroep doen op grondwater.
Het is daarom belangrijk om het hele jaar door spaarzaam om te gaan met drinkwater. Niet alleen bij droogte of in de zomermaanden, want alle verbruik heeft een impact op de beschikbaarheid verderop in de toekomst.
Kijk hier hoe je water kan besparen
