Heropening van de Demer in Diest
Een project in vier fasen
Voor een efficiënte uitvoering met zo weinig mogelijk hinder, werkten de VMM en Diest een gefaseerde aanpak uit. Het ging om vier fases met een totaal-tracé van 1,5 km en een bouwtijd van 4 jaar.
Eerste fase: van Saspoort tot Ezeldijkmolen
In september 2012 ging de eerste fase van de werken van start. Het gaat om het gebied van de Ezeldijksite, meer bepaald van de Omer Vanaudenhovelaan tot aan de Schaffensestraat. Het historische Demertracé tussen deze straten werd eerst uitgegraven, vervolgens werd de sleuf van een bodem en wanden voorzien. Die zijn gedeeltelijk in beton, bekleed met metselwerk.
In de buurt van woningen zijn er rechte, betonnen wanden. Naast open terrein koos men voor hellende, beplante wanden die een groene oever vormen. Verder maakte de aannemer een inlaatconstructie om vanaf de Saspoort het Begijnenbeek-water naar de binnenstad te leiden. Naast het hele tracé is een voet- en fietspad aangelegd.
Tweede fase: van Schaffensestraat tot aan de Demerstraat
De tweede fase van de werken ging in maart 2013 van start. Het gaat over het gebied rond het Algemeen Ziekenhuis, meer bepaald van de Schaffensestraat tot aan de Demerstraat. De graafwerkzaamheden en betonwerken werden beëindigd in december 2013, de aanleg van de weginfrastructuur en afwerking van de Demerbedding eind 2014.
.
Uit de nog open bedding aan de Schaffensestraat werd het slib gehaald. Hier werd een wandelpad voorzien, met een toegangstrap vanuit de Schaffensestraat. Langsheen het wandelpad werd op twee locaties een historische stapelstenen muur aangetroffen. Deze werden gereconstrueerd en mee opgenomen in het project.
In de zone rond de Verversgracht, het ziekenhuis en het park Cerckel werd een nieuwe open bedding gegraven. Door het vele groen en de nog beschikbare ruimte, werden de oevers voornamelijk onder natuurlijke vorm aangelegd, met hellende en beplante wanden. Zo veel mogelijk bomen werden hierbij behouden. Naast het tracé werd een voet- en fietspad aangelegd.
Derde fase: van Demerstraat tot de Kaai
De nieuwe Demer draait vanuit de achterzijde van de Statiestraat de Demerstraat in richting Kaai. Voorbij de Refugiestraat loopt de Demer achter de huizen door tot aan het Spijker.
In deze fase werd de volledige Demerbedding uitgegraven en zijn de betonnen kaaimuren voltooid. Op plaatsen waar deze grenst aan de weg of aan huizen, werd de kaaimuur afgewerkt met metselwerk. Aan tuinen zal de kaaimuur overgaan in een hellende en begroeide oever.
De Demerstraat is nu ook voorzien van een gescheiden rioleringsstelsel. Zo kan de Demerbedding dienen als buffer voor regenwater in de binnenstad en gaat het afvalwater apart naar de zuiveringsinstallatie.
In de Demerstraat is een verlaagd terras langs de kaaimuur over een lengte van 60 meter. Op die manier kunnen de mensen tot bij het water komen. Voorbij de brug aan de Refugiestraat werd de historische kaaimuur en een toegangstrap aangetroffen. Deze zijn geïntegreerd in het project.
Vierde fase: herinrichting kaai en openlegging Demer richting Zichemsepoort
Fase 4 omvatte de herinrichting van de Kaai en de openlegging van de Demer richting Zichemsepoort. Begin 2014 werd er, voorafgaand aan de werken, archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de Kaai. Daarbij werden de historische kaaimuren en een paardentrap blootgelegd. Deze bleken nog in goede staat en zijn geïntegreerd in het project.
De aannemer startte de waterbouwkundige werken aan de Zichemsepoort in november 2013 en werkte verder richting Kaai. De graaf- en betonwerken werden eind 2015 beëindigd. Dit omvatte ook het vernieuwen van de afvalwatercollector van Aquafin, die grotendeels in de Demerbedding ligt. De collector werd aan het zicht onttrokken door er een houten platform op aan te brengen. In de aanpalende Vissersstraat werd een gescheiden rioleringsstelsel aangelegd, zodat regenwater en afvalwater voortaan apart worden afgevoerd.
In 2016 werd de weginfrastructuur aangelegd en het project afgewerkt. De rijwegen zijn voorzien in asfalt en de voetpaden in natuursteenplatines. De kaaimuren kregen een leuning en er werd groenaanplanting voorzien. Het houten platform op de collector aan de Kaai is bereikbaar via trappen en de historische paardentrap. Ook aan de Bleek werd een historische trap hermaakt. Deze geeft net als het terras aan de andere kant van de Demer toegang tot het water. Naast de lage platformen die dicht bij het water liggen, zorgt een fontein op de Kaai voor maximale waterbeleving.
Aan de brug van de Zichemsepoort komt een schuifconstructie die er voor zal zorgen dat het water in de binnenstad altijd op het gewenste peil staat. Samen met de schuiven aan de inlaat zorgt deze constructie er voor dat het water gecontroleerd door de nieuwe Demer stroomt.
Wanneer ook de stuw 'de Grote Steunbeer' aan de andere zijde van de Omer Vanaudenhovelaan gerestaureerd is, zal het Demer-water terug door de stad vloeien. Tot dan wordt de nieuwe Demer gevoed met water uit de Begijnenbeek.
De inhuldiging van het project ging door op 4 september 2016. De foto's van de inhuldiging staan vind je in ons fotoalbum.
