Ecologisch beek- en valleiherstel Molenbeek-Bollaak
Met dit project halen we de waterloop uit zijn keurslijf. We geven hem een kronkelend profiel door hem te verleggen in een nieuwe meanderende bedding. In de huidige rechte loop leggen we drempels aan die het water tegenhouden. Zo blijft hij behouden als buffer bij hoge waterstanden.
De aanleg van een meanderende bedding voor de Molenbeek-Bollaak.
Kronkelend profiel in drie zones
De meanderende bedding wordt aangelegd in drie zones. In de eerste zone integreerde Natuurpunt in 2015 enkele kunstmatige recreatievijvers. Deze werden gedempt en omgevormd tot een krekensysteem met een patroon van ondiepe geulen. Met de beekherstelwerken vergroten we dat krekensysteem door de nieuwe meanders ermee te verbinden.
Door de aanwezigheid van een schijngetij van zo’n 40-50 cm creëren deze ingrepen eveneens natte natuur, meer bepaald zoetwatergetijdennatuur, natte graslanden en voedselrijke ruigten. Hierdoor draagt het project bij aan de instandhoudingsdoelstellingen van de Europese Habitatrichtlijn.
Ook in de tweede en derde zone passen we dit principe toe. De drie zones samen zijn goed voor 1.850 meter extra waterloop. Het water stroomt daardoor trager en verhoogt zo de natuurlijke waterberging in de vallei. Bovendien daalt ook de kans op wateroverlast in het stroomafwaarts gelegen gebied.
De graafwerken langs de Molenbeek-Bollaak in de eerste en tweede zone.
Afbraakwerken en oeverbescherming
Tijdens de werken worden enkele oude koterijen van voormalige weekendverblijven afgebroken. Het aanwezige afval dat doorheen de jaren werd opgestapeld in het gebied wordt vakkundig verwijderd. De exotische vegetatie die in het gebied voorkomt, wordt bestreden en afgevoerd. We plaatsen bevergaas op de rechteroever van de huidige Molenbeek-Bollaak. Zo is de dijk van het Netekanaal beter bestand tegen graafschade door de bever.
Timing van de werken
De beekherstelwerken verlopen in twee fasen. De eerste fase startte in februari 2023 en liep in het voorjaar met ingrepen in zones 1 en 2. Deze werken zijn afgerond. In zone 1 stroomt er al water door de meander, De meanders van zone 2 worden aangesloten op de Bollaak na afronding van de werken in zone 3.
Midden juli 2023 werd de omgevingsvergunning voor de tweede fase van de werken bekomen. Vanaf augustus 2023 start de aannemer met zone 3 van de hermeandering. Aansluitend zal ook het maaiveld van andere kunstmatige vijvers in kleinere deelgebieden langs de Molenbeek-Bollaak en enkele zijlopen ervan hersteld worden. Zo verstevigen we de oevers en verbetert de natuurlijke toestand van de waterloop. De werken aan zone 3 duren nog tot maart 2024, afhankelijk van de weersomstandigheden.
Plattegrond beekherstel van de Molenbeek-Bollaak met opdeling in drie zones
Blue Deal, de strijd tegen droogte
Het project kadert in de Blue Deal, het plan van de Vlaamse Regering om meer water te bufferen, water langer vast te houden en droogte tegen te gaan. Natuurpunt is beheerder in het gebied en gemeente Ranst verwierf een aantal gronden.
De Molenbeek-Bollaak is aangeduid als een speerpuntgebied in de stroomgebiedbeheerplannen. Het project draagt bij aan het behalen van een goede ecologische toestand voor de Molenbeek-Bollaak tegen 2027, één van de doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Met deze herinrichting worden ook de natuurwaarden van het gebied verhoogd in functie van de Europese Habitatrichtlijn.
