Overzicht van het meest recente nieuws en evenementen over het beheer van waterlopen.
Doordat de waterkwaliteit verbetert, keren vissen terug naar onze waterlopen. Vissen verplaatsen zich voortdurend op zoek naar voeding, voortplantingsplaatsen, overwinteringsgebieden of nieuwe leefgebieden. Vaak verhinderen stuwen, watermolens of bodemvallen die migratie omdat vissen er niet voorbij kunnen zwemmen. Voor de ecologisch belangrijke waterlopen zoeken we oplossingen om deze vismigratie weer mogelijk te maken. Dat is ook een doelstelling van de Benelux-beschikking ‘vrije vismigratie’ en de Europese kaderrichtlijn Water. Aan de Bellemolen in Affligem valt het water permanent ongeveer 1,5m naar beneden, wat een knelpunt is voor de migratie uit de Dender op de Bellebeek. We pakken dit aan door een vispassage te bouwen.
De VMM haalt regelmatig alle vuil uit de Dijle in Leuven. Hierbij worden grote hoeveelheden fietsen, verkeersborden en nadarhekken uit het water gehaald. Daaruit blijkt dat sluikstort en zwerfvuil een groot probleem blijft. Dat zorgt niet alleen voor een slechtere waterkwaliteit, maar beperkt ook de waterbeleving op en langs het water.
Het aantal paling is in veel Europese rivieren 100 keer kleiner dan in de jaren 80. Overbevissing, verontreiniging en belemmeringen van vismigratie in de rivieren zijn de grootste oorzaken. Daarom werd de Europese aal een beschermde soort en werden beheerplannen opgemaakt zodat ten minste 40% volwassen paling weer zou kunnen ontsnappen naar zee. De VMM doet heel wat inspanningen om de migratiebelemmeringen voor deze prioritaire soort weg te werken.
De VMM gaat op maandag 17 mei vuil uit de Dijle in het centrum van Leuven halen. Als waterloopbeheerder doen we dit minstens één keer per jaar.
Elk jaar vinden we er tientallen fietsen in de waterloop. De fietsen zijn vaak nog op slot, maar belanden toch over de brugleuningen in het water. Niet enkel fietsen worden er uit gehaald, ook winkelkarren, parkeerborden en nadarhekken zijn terug te vinden in de Dijle.
Het waterbeheer is volop in beweging. De uitdagingen zijn groot. Naast de aanpak van overstromingsschade staat het voorkomen van waterschaarste, ecologisch herstel van waterlopen en een versterkte beleving meer en meer centraal. Om dat mogelijk te maken is nieuwe wetgeving nodig. De voorbije jaren werd de wet op de onbevaarbare waterlopen vernieuwd. Op 7 mei 2021 keurde de Vlaamse regering een eerste uitvoeringsbesluit bij deze wet goed.
In periodes van waterschaarste is het cruciaal dat de gepaste maatregelen genomen worden. Door een team, onder leiding van prof. Patrick Willems en de VMM, is een afwegingskader gemaakt. Dat is geen zogenaamd afschakelplan, maar wel een instrument dat beslissingnemers op het terrein toelaat verschillende maatregelen tegenover elkaar af te wegen vooraleer ze knopen doorhakken. Zo kunnen ze de meest doordachte maatregelen nemen om de kans op waterschaarste en de gevolgen ervan te beperken. Er ging een intensief traject van onderzoek, studiewerk en overleg aan vooraf.
De VMM lanceert voor de derde keer een oproep voor innovatieve samenwerkingsverbanden die inzetten op waterbesparing en/of circulair watergebruik. Voor de Proeftuinen Droogte 3.0 maakte Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir 4 miljoen euro vrij. Goedgekeurde projecten kunnen tot 75% steun krijgen. De oproep loopt tot 26 juli 2021.
Op 62% van de locaties zijn de grondwaterstanden zeer laag (30%) tot laag (32%) voor de tijd van het jaar. Ook in meer dan de helft van de meetlocaties van het oppervlaktewaterdebiet worden lage tot zeer lage waarden voor de tijd van het jaar geregistreerd. Dat wijst op een duidelijk drogere toestand dan wat we op het einde van een gemiddelde winter verwachten.
Enkele weken geleden is, met de eerste warme dagen, een grote migratie op gang gekomen onder de waterspiegel. Miljoenen wolhandkrabben zijn in de Noordzee of de Scheldemonding uit hun eitje gekropen, en vangen nu hun tocht aan naar de beken en rivieren waar ze de volgende jaren zullen uitgroeien tot handgrote krabben. De VMM vangt deze kaalvreters bij de duizenden: in 2020 425.000 in de krabbenval van Grobbendonk.
Door de hevige regenval in het begin van het jaar hebben we wat vertraging opgelopen, maar nu zijn de ecologische herinrichtingswerken aan het Schulensmeer in Lummen op kruissnelheid. Er wordt op verschillende locaties tegelijk gewerkt. De zandvang werd volledig geruimd, de voormalige zanddepots zijn grotendeels afgegraven en door het aanleggen van een ondiepe paaigracht krijgt ook de beschermde grote modderkruiper heel wat extra leefgebied.
