Ecologisch herstel
Hermeandering
Een rivier kan zich ecologisch herstellen door afgesneden rivierbochten (meanders) opnieuw aan te sluiten of uit te graven. De waterloop evolueert zo terug naar haar natuurlijke toestand, wordt hierdoor terug langer én is beter in staat water te bergen. Een kronkelende rivier kent meer variatie in stroming, oevers, dieptes en ondieptes en kent een grotere biodiversiteit, met vaak zeldzame soorten. Waar er voldoende ruimte is, mag de waterloop zich op een spontane manier ontwikkelen.
De VMM geeft de natuurlijke waterlopen zo veel mogelijk ruimte. Zo ontstaan er langzaam maar zeker meanders. Meanders hebben een positieve invloed:
- Ze herbergen een grote verscheidenheid aan habitats.
- Ze trekken vissen en ongewervelde dieren aan.
- Ze stimuleren de natuurlijke zuivering van de rivier.
VMM verkiest een natuurlijke vorming van meanders. Soms legt ze zelf ook bochten aan of doet ze uitgedroogde meanders weer vol water lopen.
In Vlaanderen ontbreekt vaak de ruimte voor hermeandering. Dan bekijken we welke andere mogelijkheden er mogelijk zijn voor het herstel van de ecologische en landschappelijke kwaliteit (bv. de inrichting van natuurlijke oevers).
Lees meer in de brochures 'Ecologisch herstel van waterlopen' of bekijk waar we overal aan de slag zijn.
Oeverversteviging
Oeverzones aanleggen
De VMM richt stroken in langs de waterlopen. Zo hebben die meer ruimte om uit te dijen. Oeverzones zijn goed voor de water- en bodemkwaliteit van rivieren:
- Ze vormen voor dier en plant een natuurlijke verbinding tussen water en land;
- Ze voorkomen dat meststoffen, pesticiden en landbouwgrond rechtstreeks in de waterloop belanden;
- Ze versterken de oever op een natuurlijke manier;
- Ze brengen hengelaars en wandelaars bovendien dichter bij de rivier.
Oevers verstevigen
Een natuurlijke ontwikkeling van oevers is niet altijd mogelijk. Soms is er gewoonweg onvoldoende plaats, komt de rivier te dicht bij woongebied, ... In dat geval staat de VMM in voor de versteviging van de oever. De VMM gebruikt zo veel mogelijk natuurlijke materialen zoals kokosmatten en wilgentenen. Als daarmee de oever niet voldoende stevig kan gemaakt worden, opteren we voor hardere materialen zoals steenbestorting en schanskorven.
Lees meer in het ‘Typebestek Natuurvriendelijke Oevers (deel I, deel II en deel III)’.
Verdroging tegengaan
Waterlopen zijn levensaders voor natuurgebieden en land-ecosystemen. Jammer genoeg dreigen veel waterlopen te verdrogen. Door het asfalt en andere harde oppervlakken dringt regenwater nog onvoldoende door in de bodem. Bovendien putten we veel water uit de grondwaterlagen en voert ons rioleringsstelsel ook regenwater af. Gevolg: het peil van het grondwater zakt en dus ook dat van de waterlopen. Ook verbreding, verdieping en rechttrekking van waterlopen zorgt voor een lager waterpeil in zowel waterloop als vallei.
De VMM onderzoekt op welke manier de verdroging kan worden tegengegaan. Door het voeren van een actief peilbeheer herstelt de VMM in bepaalde gebieden het lokale grondwaterpeil.
