Luchtkwaliteit in de Antwerpse agglomeratie – jaarrapport 2020

Uitgave 23-11-2021 – Dit rapport bespreekt de luchtkwaliteit in de Antwerpse agglomeratie in 2020. Zowel de gemeten concentraties als de voornaamste bronnen van stikstofoxides, fijn stof en zwarte koolstof worden besproken. Ook wordt in dit rapport het belang van houtverbranding en het effect van het invoeren van de lage-emissiezone onderzocht.

Luchtkwaliteit

Deel online

De voornaamste conclusies:

• In 2020 werd de Europese jaargrenswaarde voor NO₂ gerespecteerd op de automatische meetplaatsen en (voor het eerst) op de meetplaatsen met passieve samplers. Op 1 locatie in de binnenstad werd de advieswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) voor uurwaarden wel overschreden.
• Voor PM₁₀ en PM_2,5 werd de Europese regelgeving gerespecteerd, maar de WGO-advieswaarden lagen, net als elders in Vlaanderen, nog buiten bereik. 
• Naast de algemeen dalende trend in de concentraties, zorgden de coronamaatregelen (minder verkeer) in 2020 nog voor een extra daling bij de verkeerspolluenten NO₂ en zwarte koolstof.
• Tussen 2005 en 2019 is de uitstoot gedaald van stikstofdioxiden NO₂ (-47%), primair PM₁₀-fijn stof (-34%), primair PM_2,5-fijn stof (-40%) en elementair koolstof EC (-70%). Dat kwam grotendeels door de introductie van meer milieuvriendelijke en efficiëntere voertuigen.
• (Weg)verkeer en houtverbranding waren de belangrijkste bronnen in de Antwerpse agglomeratie: (weg)verkeer droeg voor 75% bij aan de uitstoot van stikstofoxiden, 39% van primair PM₁₀-fijn stof en 51% van elementair koolstof. Huishoudelijke verwarming (meer bepaald houtverbranding) was de grootste bron voor primair PM_2,5-fijn stof (43%).
• De gemeten bijdrage van houtverbranding aan zwarte koolstof varieerde op de Antwerpse meetplaatsen tussen 23% en 28% op jaarbasis. Dit percentage vertoont een stijgende trend. In de wintermaanden was de bijdrage van houtverbranding zoals verwacht groter en maten we een grotere variatie tussen de meetplaatsen.
• De invoering van de LEZ heeft ervoor gezorgd dat de concentraties zwarte koolstof lokaal extra daalden. Voor NO₂ zijn er geen eenduidige aanwijzingen dat de LEZ voor een extra lokale daling van de concentraties zorgde. De huidige beperkingen van de LEZ focussen voornamelijk op het terugdringen van de uitstoot van roetdeeltjes; het terugdringen van stikstofdeeltjes wordt belangrijker vanaf 2025.