Luchtkwaliteit verbetert, minder vervuilende stoffen in de lucht
De luchtkwaliteit in 2018 was beter dan een tiental jaar geleden. We zien een duidelijke daling van:
- fijn stof
- stikstofdioxide
- zwaveldioxide
- zware metalen
Toch haalt Vlaanderen nog altijd de Europese jaargrenswaarde voor stikstofdioxide niet. Op 7 meetplaatsen in Antwerpen en op 2 in Gent was er een overschrijding van de jaargrenswaarde. Hierbij ging het telkens om plaatsen in street canyons en/of met veel verkeer. De modelkaarten tonen dat luchtvervuiling niet enkel een probleem van de grote steden is. Ook in kleine steden en gemeenten komen dergelijke verkeersintensieve locaties voor, resultaten die het CurieuzeNeuzen-onderzoek bevestigden. Tenslotte zijn er ook overschrijdingen van de Europese doelstellingen voor ozon, zwaveldioxide en arseen.
Vlaanderen haalt nog steeds niet de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie:
- ozon: 0 % woont in een regio met voldoende lage concentraties
- fijn stof: < 1 % woont in een regio met voldoende lage concentraties
Zo schatten we dat er jaarlijks zo’n 4.100 voortijdige overlijdens zijn door de huidige fijnstofconcentraties in Vlaanderen. Om de gezondheid te vrijwaren, zijn dus doorgedreven maatregelen nodig.
Vlaamse uitstoot neemt af, aandeel van huishoudens stijgt
Voor heel wat stoffen zien we een dalende trend in de uitstoot van vervuilende stoffen. Zo daalde de uitstoot van fijn stof met meer dan een kwart ten opzichte van 2000 en voor stikstofoxiden ging het bijna om een halvering. De uitstoot van zwaveldioxide bedroeg in 2017 nog een kwart ten opzichte van 2000. Vlaanderen haalt alle Europese emissiedoelstellingen voor 2017.
De industrie en energiesector stoten steeds minder vervuilende stoffen uit door saneringsmaatregelen zoals het plaatsen van filters en door het gebruik van zwavelarme brandstoffen. We zien een duidelijke daling van de emissies van zwaveldioxide, vluchtige organische stoffen en elementair koolstof. Fijn stof daalde minder sterk, net als stikstofoxiden en dioxines.
De huishoudens vormen de belangrijkste bron van fijn stof, dioxines en polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Gebouwenverwarming (vnl. houtstook) en wegverkeer zijn hierbij belangrijke bronnen. Heel wat Vlamingen rijden nog steeds met dieselwagens én we rijden elk jaar meer kilometers. We stoken meer hout waardoor er meer fijn stof en kankerverwekkende stoffen in de lucht terecht komen. Positief is wel dat het verbruik van fossiele brandstoffen zoals stookolie en steenkool daalt waardoor de emissies afnemen.
De land-en tuinbouwsector, in het bijzonder de veeteelt, is de voornaamste bron van stikstofemissie, met name door de uitstoot van ammoniak. De stikstofemissie bestaat naast ammoniak ook uit stikstofoxiden (grootste bron: verkeer). Zowel verkeer als de land- en tuinbouwsector zijn belangrijke actoren bij verzuring en vermesting en de vorming van fijn stof. Mede door de invoering van de mestactieplannen, kent de emissie van stikstof sinds 2000 vooral het eerste decennium een dalend verloop. De laatste jaren worden gekenmerkt door een stagnatie.
