Wat als het weer een droge zomer wordt?

Hoe pakt Vlaanderen droogte aan?

Om te begrijpen hoe we ons moeten wapenen tegen droogte, is het belangrijk te weten waaróm we ons tegen droogte en waterschaarste moeten beschermen. Vlaanderen heeft een van de laagste waterbeschikbaarheden per inwoner in Europa. Dit komt door een combinatie van een hoge bevolkingsdichtheid en een relatief beperkte aanwezigheid van oppervlakte- en grondwater. Opeenvolgende episodes van droogte brengen dit fragiele evenwicht uit balans, met waterschaarste voor de natuur, de landbouw en de industrie tot gevolg.

In essentie komt het erop aan om preventief de vraag naar water en het aanbod aan water in overeenstemming te brengen door de vraag te drukken en het aanbod zo groot mogelijk te houden. We moeten er dus met zijn allen voor zorgen dat de kans dat we met waterschaarste geconfronteerd worden en de schade tijdens een waterschaarste zo laag mogelijk is. Maar we kunnen dat niet alleen: het aanpakken van het probleem is een gedeelde verantwoordelijkheid, die een gezamenlijke aanpak vereist.

Preventie

Samen met betrokken belanghebbenden uit de verschillende sectoren is VMM een participatief traject gestart dat heeft geleid tot gedragen acties met duidelijke engagementen voor de uitvoering van verschillende maatregelen. De gezamenlijke droogteaanpak in Vlaanderen is onderdeel van de stroomgebiedbeheerplannen, die een looptijd van 6 jaar hebben. De huidige periode loopt volgend jaar af, de nieuwe plannen voor de periode 2022-2027 gaan in september in openbaar onderzoek. Om kort op de bal te kunnen spelen, heeft de Vlaamse Regering op 5 april 2019 al het actieplan droogte en wateroverlast 2019 goedgekeurd: een plan met 66 specifieke, meestal kortlopende acties die quick-wins kunnen opleveren. Zo werkt de VMM in 2020-2021 bv aan:

• een reactief afwegingskader voor prioritair watergebruik tijdens waterschaarste samen met De Vlaamse Waterweg, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, het Departement Omgeving, het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie, het Departement Landbouw en Visserij, en het Agentschap Natuur en Bos;
• een strategisch plan waterbevoorrading als een instrument om de vraag naar water in te vullen;
• droogtekanskaarten die voor heel Vlaanderen de kans op droogte weergeven en de impact van de klimaatverandering inschatten;
• een communicatieplatform waterbesparing en droogte;
• het pilootproject kreekruginfiltratie in West-Vlaanderen;
• de Proeftuinen droogte waarbij bedrijven innovatie en in samenwerking met elkaar duurzaam watergebruik in hun bedrijfsvoering opnemen.

Schade beperken

We zullen een droge zomer of waterschaarste niet altijd kunnen voorkomen. We moeten ons ook voorbereiden op periodes van waterschaarste en maatregelen voorzien om de schade in aanloop naar en tijdens waterschaarste te beperken.

Sinds juni 2017 is de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) droogtecoördinator onder het voorzitterschap van de VMM.

De droogtecommissie volgt de droogtetoestand nauwgezet op. Bij een aanhoudende droge periode  komt de commissie samen.

Ze bespreekt welke maatregelen de leden voorstellen om de resterende watervoorraden optimaal te benutten, bijvoorbeeld een aangepaste stuwregeling voor schepen, het terugpompen van schutwater naar het opwaartse pand, een beperking of verbod op het capteren van oppervlaktewater, een verbod op het sproeien van gazons, ...

De commissie adviseert ook de gouverneurs en bevoegde ministers over te nemen maatregelen en stemt communicatie af.

Binnen de CIW wordt de droogtetoestand permanent opgevolgd en gecommuniceerd via www.opdehoogtevandroogte.be.

Wat kunnen gemeenten doen?

Lokale besturen hebben een voorbeeldrol bij de inrichting van het publieke domein. De komende jaren moeten zij volop inzetten op hergebruik en infiltratie van regenwater voor de aanvulling van de grondwatertafel.

Er is voor hen ook een belangrijke rol weggelegd in het handhaven van beslissingen die door de gouverneur of de minister genomen worden. Maar belangrijker nog: zij zijn belangrijke ambassadeurs, die hun burgers kunnen sensibiliseren en stimuleren tot een betere manier van met water omgaan. 

Wat kunnen we zelf doen?

Iedereen kan zijn steentje bijdragen en dat heeft wel degelijk een grote impact. Ons water is een schaars goed en water besparen in huis, buiten en in de tuin, verhoogt de beschikbaarheid van water voor iedereen.

Bekijk zeker onze tips bij droogte

Ook het hergebruik van water is belangrijk om de kans op een waterschaarsteperiode zo laag mogelijk te houden. Als je bouwt of verbouwt, zijn er heel wat tips terug te vinden in de brochure Waterhergebruik.