Ecoscore in een nieuw jasje
Wat is Ecoscore en welke rol speelt de VMM?
Ecoscore is een milieuscore voor alle auto’s – nieuw en oud(er) – die op een schaal van 0 tot 100 een indicatie geeft van de globale milieuvriendelijkheid van een voertuig. Hoe hoger de score, hoe milieuvriendelijker het voertuig.
De VMM is de bevoegde instantie in Vlaanderen voor luchtbeleid en een partner om de luchtkwaliteit te verbeteren en luchtverontreiniging aan te pakken. Daarvoor coördineert de VMM de werkgroep die de ecoscore opvolgt. Samen met de twee andere gewesten, VITO en de VUB volgen we de evolutie van het Belgische wagenpark op en waken we er over dat de ecoscore relevant blijft terwijl het wagenpark volop evolueert (onder andere toename elektrische wagens).
Om de score te berekenen, wordt rekening gehouden met verschillende schade-effecten: broeikaseffect, luchtkwaliteit (gezondheidseffecten & effecten op ecosystemen) en geluidshinder. Zowel de uitstoot tijdens het rijden als de impact geassocieerd met brandstofproductie (zoals elektriciteitsopwekking bij elektrische voertuigen en olieraffinage bij diesel) worden meegenomen. Met de Ecoscore milieuevaluatie worden deze verschillende effecten gecombineerd in één indicator. Ecoscore gaat verder dan de CO2-uitstoot of Euronorm, waardoor het de ideale manier is om de ecologische voetafdruk van verschillende auto’s met verschillende brandstoffen neutraal met elkaar te vergelijken. Op de website kunnen gebruikers zelf de Ecoscore van een voertuig opzoeken aan de hand van hun chassisnummer, of via merk en model. Je kan de Ecoscore ook zelf berekenen.
Nieuwigheden op de Ecoscore-website
Voor het 20-jarig bestaan van het initiatief werd de Ecoscore-website – gesteund door de drie gewesten – in een nieuw jasje gestoken:
- Er is een vernieuwde zoek- en rekenmodule.
- Aan de hand van je chassisnummer kan je de Ecoscore van je auto gemakkelijk opzoeken.
- Een kleurenschaal toont in één oogopslag hoe goed je auto scoort.
- Er is nu een aparte sectie gericht op taxi’s, die rekening houdt met de Vlaamse taxiwetgeving.
Het Ecoscore-project gaat verder dan het toekennen van een waardevolle milieuscore. Het volgt ook de evolutie van de Belgische vloot op en publiceert hierover statistieken. Je kan die statistieken nu ook zelf opzoeken via verschillende zoekfuncties (per gewest, lease, particulier …) in een handige datavisualisatietool.
Minder nieuwe wagens, meer stekkerauto's
Voor 2022 is de grote terugval bij inschrijvingen van nieuwe wagens opvallend. In de laatste 25 jaar werden nog nooit zo weinig nieuwe wagens ingeschreven als in 2022: 368.281, een daling met 4% tov. 2021, en met 33% tov. 2019). Het aantal inschrijvingen liep tijdens de coronajaren al terug, maar aanhoudende leveringsproblemen op de automarkt en de economische malaise versterkten dit proces verder.
Nieuwe stekkerauto’s – batterij elektrische wagens (BEV’s) en plug-in hybrides (PHEV’s) – deden het wel goed. In 2022 werden er voor het eerst meer dan 95.000 nieuwe stekkerauto’s verkocht. Dat is een pak meer dan het aantal nieuwe dieselwagens, wat ervoor zorgde dat we de laagste gemiddelde CO2-uitstoot behaalden sinds de opstart van het Ecoscore-project. De CO2-uitstoot dook voor het eerst onder 90 g/km. 10,2% van de nieuw ingeschreven wagens zijn BEV. Dit is voor het eerste jaar beter dan de Vlaamse 2020-doelstelling van 7,5%. De grote motor achter deze stijging waren de bedrijven: 89% van de nieuwe stekkerauto’s zijn bedrijfswagens (inclusief leasewagens).
Ook minder positieve trends
Toch zien we twee trends die een negatieve impact hebben op milieu en verkeersveiligheid.
Er werden voor het eerst meer SUV’s (52%) dan andere auto’s verkocht. Een SUV is zwaarder, minder aerodynamisch én krachtiger dan vergelijkbare alternatieven. Daarom stoten ze meer CO2 uit en hebben ze een lagere Ecoscore. De vooruitgang op milieuvlak zou dus groter kunnen zijn als mensen minder zouden kiezen voor een SUV.
Door de stijgende populariteit van SUV’s én het toenemend aandeel stekkerauto’s, is het gemiddeld gewicht van nieuwe wagens in de afgelopen 3 jaar met meer dan 10% gestegen (na jaren stagnatie). Dit is een evolutie die ook qua verkeersveiligheid niet ideaal is. Hoewel BEV’s en PHEV’s overduidelijke milieuvoordelen hebben, zijn ze wel zwaarder dan een klassieke wagen met verbrandingsmotor. Een nieuwe benzinewagen woog in 2022 gemiddeld 1337 kg, terwijl een nieuwe PHEV net onder 2 ton bleef (1973 kg), en een nieuwe BEV zelfs meer dan 2 ton (2055 kg) woog.
Populairste modellen
De populairste modellen per brandstof illustreren bovenstaande bevindingen.
- De populairste benzinewagen uit ‘22 was de Dacia Sandero, gemiddeld 1155 kg.
- De populairste BEV uit ‘22 was de SUV Tesla Model Y met een gemiddeld gewicht van 2041 kg.
- De populairste PHEV uit ‘22 was de grote SUV BMW X5, gemiddeld 2510 kg.
Ecoscore en beleid
Ecoscore is voor de gewesten een belangrijke beleidstool. Zowel in Vlaanderen als in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten alle nieuwe overheidswagens een minimale Ecoscore halen, rekening houdend met hun segment. Om een vergunning te krijgen, moeten ook taxi’s in Vlaanderen voldoen aan een minimale Ecoscore, net als deelwagens in Brussel.
Op naar de volgende 20 jaar
Door het toenemend gewicht van elektrische en plug in hybride auto’s en het feit dat materiaalgebruik terecht meer en meer onder de aandacht komt (o.a. door de zeldzame grondstoffen in de steeds groter wordende batterijen in elektrische auto’s) is het Ecoscore-project na 20 jaar nog lang niet ten einde. In 2023 onderzoeken EnergyVille / VITO en VUB experten of en hoe materiaalgebruik – batterijproductie en -recyclage inbegrepen – in de toekomst mee geïntegreerd kan worden in de Ecoscore.
