Snuffelauto spoort emissiefraude op
Voertuigen die te veel schadelijke stoffen uitstoten, worden langs de kant gezet en grondig gecontroleerd op defecten en fraude. Overtredingen kunnen beboet worden. Het proefproject is een volgende stap in een ambitieus pakket maatregelen die de Vlaamse overheid voorbereidt om emissiefraude bij voertuigen aan banden te leggen. Die zullen leiden tot betere luchtkwaliteit, efficiëntiewinst bij controlediensten en een eerlijker speelveld voor de Vlaamse transportindustrie.
Emissiefraude is niet onschuldig
Emissiefraude bij voertuigen is een groot probleem. Eerder onderzoek van de VMM toont aan dat meer dan 40% van de schadelijke stikstofoxiden die in Vlaanderen wordt uitgestoten door recente Euro VI vrachtwagens, afkomstig is van een kleine groep fraudeurs. Die schakelen, om kosten te besparen, het AdBlue systeem van hun vrachtwagen uit, waardoor die ruim 15 keer meer schadelijke stoffen uitstoot. Dit blijft niet zonder gevolg: jaarlijks sterven er 1500 à 1800 Vlamingen vroegtijdig door te veel stikstofoxiden in de lucht. Emissiefraude is illegaal en zorgt niet alleen voor milieu- en gezondheidsschade maar bovendien ook voor oneerlijke concurrentie binnen de logistieke transportsector.
De Vlaamse overheid onderneemt actie
De Vlaamse overheid maakt volop werk om emissiefraude aan banden te leggen. Eerder organiseerde de VMM in 2019 en 2021 succesvolle meetcampagnes met vaste meetposten langs de weg. In 2020 werd geavanceerde inspectiesoftware aangekocht waardoor wegeninspecteurs en politie ook geavanceerde vormen van fraude kunnen vaststellen.
Op 23 november 2021 is nu de volgende stap gezet. Als een van de eersten in Europa is Vlaanderen gestart met een proefproject met een snuffelwagen (‘Sniffer Car’). Dankzij speciale meetapparatuur aan boord kunnen inspecteurs vlot voertuigen op het spoor komen die te veel stikstofoxiden uitstoten. Met dit project stapt Vlaanderen in de voetsporen van Denemarken, die als pionier eerder dit jaar sterke resultaten neerzette met een gelijkaardige campagne. Het proefproject liep tot 10 december 2021 en het snuffelvoertuig heeft overal in Vlaanderen rondgereden om vervuilende vrachtwagens te onderscheppen.
Op dit moment worden die resultaten geanalyseerd en geëvalueerd. De resultaten zullen begin 2022 op onze website gepubliceerd worden. Als de meetapparatuur goede resultaten boekt, zal de Vlaamse overheid bekijken of ze er een of meer van haar inspectievoertuigen permanent mee uitrust.
Snuffelauto als aanvulling op remote sensing
Het is dus niet de eerste keer dat Vlaanderen aan de slag gaat met innovatieve meettechnieken om de uitstoot van voertuigen te bepalen. In 2019 was Vlaanderen de eerste regio ter wereld waar een vaste meetpost van ‘remote sensing’ succesvol werd uitgetest op een autosnelweg.
De snuffelwagen dient potentieel als aanvulling op de eerder succesvol toegepaste ‘remote sensing’-campagnes op basis van vaste meetposten langs de weg. Dergelijke meetposten hebben het voordeel dat ze veel meer voertuigen kunnen bemeten en meer soorten luchtverontreinigende stoffen kunnen opvolgen. De snuffelwagen daarentegen is goedkoper en biedt wegeninspecteurs meer flexibiliteit. Bovendien laat het hen toe een verdacht voertuig langer te kunnen bemeten en het zo met nog meer zekerheid te kunnen stoppen voor controle.
Uitstootmetingen versterken controles
Met dit initiatief hebben wegeninspecteurs ervaring kunnen opdoen met de nieuwste meetinstrumenten en hebben zij kunnen testen hoe de metingen bij verschillende rij- en weersomstandigheden verlopen. VLABEL Controle zette gedurende de volledige testperiode dagelijks een of twee ploegen controleurs in, die tevens werden versterkt met inbreng van de politie. Dankzij de metingen kunnen wegeninspecteurs op de motor doelgericht verdachte vrachtwagens onderscheppen en afleiden naar controleteams. Op basis van eerdere campagnes met stationaire meetposten (remote sensing) weten we dat deze gefocuste aanpak tot spectaculaire efficiëntiewinst bij controleacties leidt. Zo steeg het percentage vaststellingen tijdens wegkantcontroles van 9% naar 83%.
Een waarschuwing aan potentiële fraudeurs
Wanneer inspecteurs tijdens controle problemen vaststellen, kunnen de verantwoordelijken een boete krijgen. Die bedragen lopen op tot € 2.500 en de vrachtwagens mogen in ieder geval niet doorrijden tot ze hersteld zijn. Dankzij een combinatie van emissiemetingen en de inzet van geavanceerde inspectiesoftware kunnen VLABEL Controle en de politie de pakkans van fraudeurs gevoelig verhogen, waardoor vrachtwageneigenaars minder geneigd zijn om te frauderen. Zo bindt de Vlaamse overheid ook de strijd aan met oneerlijke concurrentie van malafide eigenaars, ook als zij in Vlaanderen rondrijden met buitenlandse nummerplaten.
Toekomst zonder emissiefraude
Nu het proefproject afgelopen is, volgt een evaluatie waarover begin 2022 zal worden gerapporteerd op de website van VMM. Als de meetapparatuur goede resultaten boekt, zal de Vlaamse overheid bekijken of ze er een of meer van haar inspectievoertuigen permanent mee uitrust. Het project kadert in een ruimere reeks maatregelen die de Vlaamse overheid voorbereidt om emissiefraude bij wegvoertuigen tegen te gaan. Daarmee wordt gevolg gegeven aan de ambitie uit het Vlaamse Regeerakkoord om via de aanpak van emissiefraude, winst te boeken met een betere luchtkwaliteit.
