Water stroomt opnieuw door Jeker in vernieuwd stadspark
“De grootste Tongerse werf ooit is opgeruimd en ligt er vandaag piekfijn bij. Het lange wachten wordt beloond. Het dempen en inbuizen van de Jeker in de jaren vijftig noemen we vandaag een ‘historische vergissing’. En die vergissing wilden we rechtzetten. Het terug in beeld brengen van de Jeker paste in onze integrale visie op waterbeheer, waarbij we water dichter bij de Tongenaren willen brengen”, zegt An Christiaens, burgemeester wnd.
“Alle Tongenaren zijn het erover eens, downtown Tongeren is ‘tërriebël sjoon’ geworden. Tussen De Motten en de Kevie wordt via de Jeker een verbinding tussen park en natuurgebied gecreëerd. De idee is om nu een grote groene vlakte te voorzien. Dit brengt de natuur dichter bij de kern van de stad. We creëren zo een verbinding met de Kevie, met het water van de Jeker en ook met het groen van het stadsbos. Vanaf 1 september kunnen we hiervoor een subsidie aanvragen bij LSM,” zegt Patrick Dewael, burgemeester.
Partners
De stad kwam daarom aankloppen bij de VMM. “Water verleent elke stad een uniek karakter”, zegt onze woordvoerster Katrien Smet. “In de jaren 1950 zijn veel rivieren en beken gedempt vanwege geurhinder. De waterkwaliteit is sindsdien sterk verbeterd. Daarom willen we waterlopen opnieuw een plek geven in onze steden. Een bijkomend voordeel is dat water verkoeling brengt in de hitte-eilanden die onze steden zijn geworden tijdens warme zomers.”
In 2016 werd studiebureau Sweco aangesteld voor het ontwerp van het nieuwe park. Om tot een breed gedragen concept te komen werd het project gestart met een intensieve bevragingsronde, zowel bij ons, de hoofdopdrachtgever als de medeopdrachtgevers stad Tongeren en Fluvius als bij alle stakeholders: van Natuurpunt, de dienst Erfgoed en Archeologie, de omliggende scholen, cultuurcentrum De Velinx en de jeugdgevangenis die grenst aan het projectgebied tot de skategemeenschap en de foorkramers.
“Al snel stonden alle neuzen in dezelfde richting en kon de werf starten. We zijn gestart met de aanleg van de twee parkings: parking VELINX en parking De Motten. Het park was vroeger sterk gemotoriseerd. Met de aanleg van deze twee parkings is het park opnieuw een volwaardig park geworden. Na de kermis van 2017 ging de eerste spade in de grond. Eerst werd het rioleringsstelsel vernieuwd daarna volgden de overige werken. Het werd al snel duidelijk dat deze werf de interesse van de Tongenaar had opgewekt. Doorheen het traject werden 4 openwerfdagen gehouden. Telkens kwamen daar honderden geïnteresseerden op af”, zegt Guy Schiepers, schepen van Openbare Werken.
Een eerste stap in de heraanleg van De Motten was de vernieuwing van het rioleringsstelsel. Vandaar dat ook rioolbeheerder Fluvius als bouwheer fungeerde. Na de riolering was de aanleg van twee parkings het eerste werk. Het park was vroeger sterk gemotoriseerd. Met de aanleg van deze twee parkings kon De Motten opnieuw een volwaardig park worden.
Water in de stad
We brengen de bezoeker op verschillende manieren in contact met water. Doorheen het stadspark stroomt de Jeker over een lengte van 1,3 kilometer. Bij de aanleg van de oevers is een onderscheid gemaakt tussen de stadskant en de parkkant: harde keermuren in natuursteen langs de stadskant en aan de parkzijde een natuurlijke oever met onder meer een vlonder met zitbank om voorbijgangers tot aan het water te lokken.
De promenade langs de Jeker is bekleed met betonstraatstenen. Er is gekozen voor een groter formaat om het comfort te verhogen, zowel voor de fietser als de rolstoelgebruiker. Om de waterbeleving nog te versterken is het belevingsplein ingericht met verkoelende fonteinen en uitdagende stapstenen. Een ideale speelplek in de zomer. In de winter laten we het plein dichtvriezen en wie weet, kan er zelfs op geschaatst worden.
De bestaande visvijvers zijn gerenoveerd. De wandel- en fietsroute sluit aan op het beschermde natuurgebied De Kevie.
Minder verkeer, meer ruimte voor sport en spel
De herinrichting van het park heeft een wijziging van de verkeerstroom teweeg gebracht. De Dijk doet nu functie als fiets- en wandelpad. Het gemotoriseerd oost-west verkeer wordt via de Wijkstraat langs de rotonde naar de Luikersteenweg geleid. Aan de oost- en westzijde van het park werden twee nieuwe parkings aangelegd. Het park en de rand met de benedenstad zijn nu verkeersluwer, ruimer en rustiger.
Sport en spel
De allerkleinste Tongenaren kunnen zich volop uitleven in de grote speeltuin waar schommels nooit stilstaan. Acrobatische jongeren en hun bewonderaars vind je voortaan aan het skatepark. Maar het park is ook populair bij joggers die hier in alle vroegte komen lopen. De plaatselijke atletiekclub ADD kan hier voortaan in de meest prachtige omgeving zijn wedstrijden organiseren.
Volkstuintjes zijn weer hip
In de volkstuintjes (2,6 ha groot) aan de Wijkstraat wordt al meer dan 100 jaar getuinierd. Waar dit voorheen eerder een desolate plek was, zijn ze nu helemaal opgenomen in het geheel. Ze zijn nu de uitgelezen ontmoetingsplaats en dragen sterk bij tot de uitgroei van het sociale netwerk in deze buurt. Ook bij de aanleg van de nieuwe tuintjes werd een sterk participatietraject doorlopen. De tuinders, Limburg.net, de Landelijke Gilde vzw en het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren hebben elk vanuit hun sterkte en expertise bijgedragen aan het project.
Historiek
De Jeker (58 km) ontspringt in het dorpje Lens-Saint-Servais, deelgemeente van Geer, en mondt uit in Maastricht. De Jeker en Tongeren zijn al eeuwenlang met elkaar verbonden. Het is mede door deze waterloop dat Tongeren uitgegroeid is tot een belangrijke provinciestad. In de vorige eeuw verloor de Jeker echter zijn prominente plaats in de binnenstad. In eerste instantie transformeerde ze naar een open riool en vervolgens werd ze omgeleid. Zo raakte de Jeker onder de stad in vergetelheid. Sinds het openluchtzwembad van Tongeren in de jaren negentig de deuren sloot, gaapte er een uitgestrekte open ruimte langs de zuidrand van de stad. De site was aan vernieuwing toe en het stadsbestuur greep die kans aan om een oude droom in vervulling te laten gaan.
