Bijkomende maatregelen tegen vervuiling in de Schelde
Extra maatregelen om vissterfte te beperken
De gevolgen van de vervuiling voor het waterleven, zowel vissen als andere waterorganismen, in Frankrijk en Wallonië zijn dramatisch. Van zodra we in Vlaanderen kennis kregen van de nakende vervuiling nam De Vlaamse Waterweg nv meteen het initiatief voor maatregelen om de impact op het watersysteem te beperken in samenwerking met het Agentschap Natuur en Bos en de Vlaamse Milieumaatschappij. Met de steun en grote inzet van personeel en middelen van zowel betrokken gouvernementen, steden, gemeenten, lokale brandweerzones, Civiele Bescherming en Aquafin zijn deze maatregelen uitgebreid en wordt er maximaal ingezet op het bestrijden van de watervervuiling en het beperken van de vissterfte.
Om te bepalen waar de vervuiling zich bevindt en hoe snel ze zich verplaatst, blijft de Vlaamse Milieumaatschappij het zuurstofgehalte continu meten in Spiere, Kerkhove en Oudenaarde. De metingen zijn in real time op de website te volgen. Sinds woensdag worden ook dagelijks op 7 locaties manuele metingen uitgevoerd. Daarnaast werden er reeds op een aantal strategische plaatsen beluchters in het water voorzien. Deze beluchters pompen opnieuw zuurstof in het water. Dankzij de goede samenwerking met de lokale brandweerzones, Aquafin en de civiele bescherming worden er nu bijkomend nog extra, grote beluchters ingezet om de sterfte van vissen en andere waterorganismen zoveel als mogelijk te beperken.
De Vlaamse Milieumaatschappij neemt als waterbeheerder van de Spiere, Zwalm en de Maarkebeek ook alle mogelijke maatregelen. Het zou kunnen dat vissen massaal de verontreiniging proberen te ontvluchten naar deze drie zijrivieren van de Boven-Schelde. Door een zeer hoge concentratie aan vissen zouden ook daar lokaal zuurstoftekorten kunnen optreden. De VMM heeft 2 beluchters operationeel ingezet, 1 aan de monding van de Zwalm en 1 aan de monding van de Maarkebeek. Ook heeft de VMM gisteren, samen met de Waalse collega’s, vissen in nood op het Spierekanaal ter hoogte van de N50 geëvacueerd en over gebracht naar een proper pand op het kanaal in Estampuis.
Bijkomend zullen ook enkele waterzuiveringsstations van Aquafin worden ingezet. Deze stations gaan een deel van het vervuilde water van de Schelde gaan zuiveren.
Volledige waterhuishouding ingezet als ondersteuning
Waar mogelijk wordt zuurstofrijk water in zijwaterlopen opgehouden om te vermengen met het zuurstofloze water van de Boven-Schelde. In het kanaal Bossuit-Kortrijk werd op voorhand extra water opgepompt en door middel van sluizen teruggestort in de vervuilde Boven-Schelde. De Leie zal een van de komende dagen ook worden opgestuwd om extra Leiewater te vermengen bij doortocht van de verontreiniging op de Ringvaart om Gent.
Op de Zwalm werd door de Vlaamse Milieumaatschappij ook extra water opgespaard door het stuwpeil hoger in te stellen. Op die manier is er een grotere hoeveelheid proper water beschikbaar die ingezet kan worden om de verontreiniging in de Schelde te verdunnen. Deze hoeveelheid water zal op het geschikte tijdstip gecontroleerd geloosd worden.
Bij het verder afstromen van de vervuiling zal het grootste deel via de Ringvaart om Gent en het kanaal Gent-Terneuzen naar de Westerschelde worden afgevoerd. Zo blijven de Boven-Zeeschelde en de Gentse binnenstad gevrijwaard. De staart van de verontreiniging gaat wel naar de Boven-Zeeschelde, waar de gecontroleerde overstromingsgebieden met gereduceerd getij (GGG’s) die in het kader van het Sigmaplan aangelegd zijn langs de Zeeschelde als reusachtige biologische filters het water zullen zuiveren. GGG’s zijn overstromingsgebieden uitgerust met speciale sluizen, waar dagelijks op het ritme van het getij Scheldewater in- en uitstroomt. De GGG’s Bergenmeersen (Wichelen), Lippenbroek (Hamme) en Polders van Kruibeke zullen extra zuurstof in het Scheldewater brengen en zo de vissterfte helpen beperken.
Beluchtingsstrategie en privé-initiatieven
Samen met de verschillende hulpdiensten werd een beluchtingsstrategie uitgewerkt voor de Boven-Schelde, tot en met aan de Ringvaart om Gent. Met deze strategie worden twee doelen bereikt: zoveel mogelijk vis- en ander waterleven redden, én tegelijk ook de vervuiling zelf bestrijden door middel van zuurstoftoevoeging.
We willen uitdrukkelijk vragen aan particulieren om geen privé-initiatieven meer te nemen. We begrijpen en appreciëren dat heel wat mensen zich graag actief willen inzetten en hun steentje bij dragen, maar er gelden nog steeds corona-maatregelen. Bovendien is het voor de vissen ook beter dat ze zo min mogelijk gemanipuleerd worden met schepnetten of in de hand gehouden worden. De vervuiling doet namelijk ook de temperatuur van het water stijgen en dat maakt de vissen gevoeliger voor schimmelziekten.
