Uitstoot verzurende stoffen
- Verzuring is het proces waarbij stikstofoxiden (NOx), ammoniak (NH3) en zwaveldioxide (SO2) uit de lucht leiden tot de verzuring van de bodem en het water.
- Verzuring tast het milieu en gebouwen aan en leidt tot de vorming van ozon, fijn stof en wintersmog.
- De uitstoot wordt uitgedrukt in (potentiële) zuurequivalenten, omdat niet alle polluenten evenveel bijdragen aan de verzuring.
- Landbouw is de belangrijkste bron, gevolgd door transport en industrie.
- De verzurende emissie is met 53 % gedaald sinds 2005, vooral dankzij de afname bij transport, energie en industrie.
Gezondheidseffect & Natuurimpact
Ammoniak (NH3) en Stikstofoxiden (NOx) dragen bij tot:
- De vorming van secundair fijn stof, wat schadelijk is voor de gezondheid.
- Verzuring en vermesting: stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
- Daling van de kwaliteit van het grondwater door uitspoeling van nitraat en metalen.
Doelstellingen
Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor de totale uitstoot van verzurende stoffen. De doelstellingen voor de uitstoot van NOx, NH3 en SO2 afzonderlijk zijn te vinden in de indicatoren van de afzonderlijke polluenten.
Toestand in 2022
De landbouw vormt de belangrijkste bron, gevolgd door transport en industrie:
- Landbouw (48 %): vooral uitstoot van NH3.
- Transport (26 %): vooral uitstoot van NOx.
- Industrie (14 %): derde belangrijkste sector met vooral uitstoot van NOx en SO2.
- De bijdrage van NOx (44 %) en NH3 (45 %) aan de verzurende emissie is het grootst; de uitstoot van SO2 is veel beperkter (12 %).
Evolutie
In 2022 is de totale verzurende emissie 53 % lager dan in 2005:
- Afname vooral te danken aan een daling van de SO2-uitstoot en in mindere mate de NOx-uitstoot.
- Sterke daling bij de sectoren energie en industrie dankzij emissiereducerende maatregelen.
- Ook belangrijke afname bij transport vooral wegens strengere emissienormen.
- In 2020 was er een sterke daling van de NOx-uitstoot t.o.v. 2019 door minder verkeer omwille van de coronamaatregelen.
- De uitstoot door de landbouw daalde licht tot en met 2008 en bleef daarna stabiel om vanaf 2014 terug licht te dalen.
- De daling van de NH3-uitstoot in 2022 is voornamelijk toe te schrijven aan een forse daling van het aantal varkens.
Hoe pakken we dit aan?
Maatregelen om de uitstoot van verzurende stoffen te verminderen, moeten zich in de eerste plaats richten op de landbouw (NH3), gevolgd door transport (NOx) en industrie (SO2/NOx).
- De maatregelen bij de landbouw worden opgesomd in de indicator uitstoot ammoniak door de landbouw.
- Bij het wegverkeer focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometer over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
- Door de milieuwetgeving en vergunningsvoorwaarden aan te passen volgens de laatste stand van de techniek, door extra rookgaszuivering bij grote bedrijven en de plaatsing van katalysatoren op stookinstallaties, kunnen we een lagere uitstoot krijgen bij de industrie (zie indicator uitstoot door de industrie).
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Daarnaast voorziet het stikstofbeleid (Stikstofdecreet) in een reeks maatregelen die vooral impact hebben op de NH3-uitstoot.
Meer informatie