Uitstoot stikstofoxiden (NOₓ)
- Stikstofoxiden (NOx) ontstaan bij verbrandingsprocessen op hoge temperaturen. Stikstofmonoxide (NO) wordt in de atmosfeer omgezet tot stikstofdioxide (NO2).
- NO2 leidt tot irritatie van de luchtwegen en astma.
- NOx draagt bij aan de vorming van secundair fijn stof, speelt een rol bij verzurende en vermestende depositie en fotochemische smogvorming.
- Wegverkeer is belangrijkste bron van NOx.
- Daling van 54 % ten opzichte van 2005, vooral dankzij minder vervuilende wagens (minder dieselwagens).
- Doel 2030 uit het Stikstofdecreet lijkt haalbaar.
Gezondheidseffect & Natuurimpact
Stikstofdioxide komt via de ademhaling in het lichaam. Zowel korte episodes van hoge concentraties als langdurige blootstelling aan lage concentraties (5 - 10 µg/m³) zijn schadelijk, ze veroorzaken:
- Irritaties van de luchtwegen.
- Astma bij kinderen.
- Stikstofoxiden dragen bij tot de vorming van ozon en fijn stof die ook schadelijke effecten hebben op de gezondheid.
In de natuur dragen stikstofoxiden bij aan verzuring en vermesting:
- Stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
- De kwaliteit van het grondwater daalt door uitspoeling van nitraat en metalen.
Doelstellingen
Toetsing aan het Stikstofdecreet toont dat de uitstoot daalde met 31 % in de periode 2015-2022. Het doel tegen 2030 uit het Stikstofdecreet (afname met 45 % t.o.v. 2015) lijkt dus haalbaar.
| Uitstoot 2022 | Doel 2030 | |
|---|---|---|
| NOx (t.o.v. 2015) | - 31 % | - 45 % |
Toestand in 2022
Transport leverde de grootste bijdrage, industrie was de tweede belangrijkste bron:
- Transport (56 %): ongeveer de helft van de transportemissies waren afkomstig van het wegverkeer en een kwart van de internationale zeescheepvaart.
- Industrie (16 %): de meeste uitstoot was afkomstig van de chemische industrie.
Evolutie
In 2022 ligt de NOx-uitstoot 54 % lager dan in 2005:
- Vooral door het gebruik van minder vervuilende wagens (minder dieselwagens).
- De dalende trendlijn van de NOx-emissies door het wegverkeer vanaf 2005 zet zich verder door tot 2022 (met een sterkere daling in 2020, een uitzonderlijk jaar door de covidpandemie).
- Sterke daling van emissies in de energiesector door inspanningen bij de elektriciteitscentrales, o.a. overschakeling naar aardgas.
- Afname van de uitstoot van de industrie en de huishoudens.
Hoe pakken we dit aan?
Voor stikstofoxiden gaat de meeste aandacht naar het wegverkeer, dat verantwoordelijk is voor het merendeel van de uitstoot. Bij industrie is het potentieel beperkter. Volgende maatregelen dragen bij tot de daling van de uitstoot van NOx:
- Bij het wegverkeer focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometer over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
- Door de milieuwetgeving en vergunningsvoorwaarden aan te passen volgens de laatste stand van de techniek, door extra rookgaszuivering bij grote bedrijven en de plaatsing van katalysatoren op stookinstallaties, kunnen we een lagere uitstoot krijgen bij de industrie.
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Ook het stikstofbeleid (Stikstofdecreet) omvat maatregelen om de uitstoot van stikstof terug te dringen met behoud van economische ontwikkeling.
Meer informatie