Blootstelling en gezondheidseffecten van stikstofdioxide (NO₂)
- Stikstofdioxide is schadelijk voor de gezondheid en leidt tot irritatie van de luchtwegen.
- In 2023 werd 85 % van de Vlaamse bevolking blootgesteld aan te veel NO2 volgens de WGO-advieswaarden. Door de vele regenval was 2023 een gunstig jaar voor de luchtkwaliteit.
- Het aantal vroegtijdige sterftegevallen door NO2 werd voor 2023 geschat op ongeveer 800 per jaar.
- De gezondheidsimpact van NO2 is groot, maar kleiner dan van fijn stof.
Gezondheidseffecten & Natuurimpact
De gezondheidsimpact van NO2 is groot, maar kleiner dan van fijn stof:
- Het aantal vroegtijdige sterftes door NO2 werd in 2023 geschat op ongeveer 800 (95% BI-interval: 401 - 1573 doden).
Stikstofdioxide komt via de ademhaling in het lichaam. Zowel korte episodes van hoge concentraties als langdurige blootstelling aan lage concentraties (5 - 10 µg/m³) zijn schadelijk, ze veroorzaken:
- Irritaties van de luchtwegen.
- Astma bij kinderen.
- Stikstofoxiden dragen bij tot de vorming van ozon en fijn stof die ook schadelijke effecten hebben op de gezondheid.
In de natuur dragen stikstofoxiden bij aan verzuring en vermesting:
- Stikstofdepositie vermindert de plantendiversiteit en maakt planten gevoeliger voor stress door bv. droogte en insecten.
- De kwaliteit van het grondwater daalt door uitspoeling van nitraat en metalen.
Doelstellingen
| Naam | Doelstellingen | % bevolking blootgesteld aan concentratie boven advieswaarde in 2023 |
|---|---|---|
| WGO-advieswaarde | Jaar: 10 μg/m³ |  54 % |
| Dag: Maximaal 3 dagen/jaar > 25 μg/m³ | 85 % |
|
| Uur: 200 μg/m³ |  0 % |
|
| Vlaams Luchtbeleidsplan | Voldoen aan de WGO-advieswaarden tegen 2050 | / |
| In elke gemeente t.o.v. 2016 een halvering van het aantal mensen dat woont op een locatie waar NO2-jaargemiddelde > 10 µg/m³ (tegen 2030) | / |
Toestand in 2023
Volgens het ATMO-Street-model woonde heel wat Vlamingen in een gebied waar (een van) de WGO-advieswaarden voor NO2 overschreden werden:
- 54 % van de bevolking woonde in een gebied waar de jaaradvieswaarde werd overschreden
- 85 % van de bevolking woonde in een gebied waar de dagadvieswaarde werd overschreden.
- Echter de uuradvieswaarde werd overal in Vlaanderen gerespecteerd.
- Daarnaast streeft Vlaanderen na om tegen 2030 in elke gemeente het aantal inwoners dat blootgesteld wordt aan een jaargemiddelde boven 10 µg/m³ te halveren in vergelijking met het aantal blootgestelde inwoners in 2016. In 2023 haalde 215 van de 300 Vlaamse gemeenten (72 %) deze doelstelling.
Zoals zichtbaar op de modelkaart, kwamen de hoogste gemodelleerde NO2-jaargemiddelden voor in de steden, in industriële gebieden en nabij druk wegverkeer, met daarbij:
- De hoogste concentraties in de Antwerpse agglomeratie en de Antwerpse haven.
- Verhoogde concentraties in de noordrand van Brussel, in Gent en de Gentse Kanaalzone en in de meeste centrumsteden.
- Verhoogde concentraties rond de snelwegen en langs kleinere verkeersaders.
Evolutie
Zowel de trend van de NO2-jaargemiddelden als de trend van het aantal daggemiddelden boven de 25 µg/m³ is dalende in Vlaanderen, maar het behalen van de WGO-advieswaarden blijft in heel Vlaanderen nog zeer ver buiten bereik.
Meer informatie