Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) in neervallend stof (depositie)
- De hoeveelheid benzo(a)pyreen (BaP), de best gekende en meest kankerverwekkende van de PAK's, in neervallend stof (depositie) wordt gebruikt als maatstaf voor het effect van alle PAK's samen.
- Verhoogde depositiewaarden werden gemeten in de wijk Meulestede in Gent door een industriële activiteit bij het bedrijf Woodprotect.
- Langetermijntrends zijn moeilijk te beoordelen door het grote effect van de weersomstandigheden, met name neerslag, op de depositiewaarden.
Gezondheidseffecten
PAK's komen in ons lichaam terecht via voedsel of door ze in te ademen. Verschillende PAK-verbindingen zorgen voor DNA-schade en zijn daardoor erg kankerverwekkend. De bekendste en meest kankerverwekkende PAK is benzo(a)pyreen, afgekort als BaP.
Doelstellingen
- Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor de depositie van PAK's.
- Er zijn wel doelstellingen voor de BaP-concentratie in de lucht.
Toestand in 2023
Er waren verhoogde depositiewaarden op de meetplaatsen in Gent (nabij Woodprotect):
- Een industriële activiteit (het vermalen van oude treinbilzen) bij een bedrijf in de omgeving (Woodprotect) zorgt op de meetposten in Gent voor verhoogde meetwaarden.
- Het jaargemiddelde op de meetpost met hoogste depositiewaarden (Gent-Meulestedekaai) was in 2023 lager dan in 2022.
- Het industrieel proces veroorzaakt vrij grof stof dat vermoedelijk relatief dicht bij de bron neervalt, waardoor het risico voor de omwonenden waarschijnlijk beperkt blijft.
- Het bedrijf nam bijkomende maatregelen om de verspreiding van stof tegen te gaan. Afdeling Handhaving volgt de situatie verder op. De twee bijkomende meetposten die in 2020 gestart waren op vraag van Afdeling Handhaving, zijn in augustus 2022 stopgezet.
Evolutie
Ten opzichte van 2022 zagen we in 2023:
- Op bijna alle meetposten een daling van de jaargemiddelde depositie.
- In Borgerhout zagen we een verdubbeling van de jaargemiddelde depositie. Dit was toe te schrijven aan één hoge meetwaarde tijdens de bemonstering van eind januari tot eind februari.
Door de grote impact van het weer kunnen we moeilijk uitspraken doen over de langetermijntrends. Wind en regen bepalen namelijk in grote mate de lokale depositie nabij bronnen.
Hoe pakken we dit aan?
Voor PAK's zijn vooral die maatregelen belangrijk die de uitstoot van fijn stof door de huishoudens (houtverbranding) en door het wegverkeer verminderen.
- In samenwerking met de sector werd een Green Deal huishoudelijke houtverwarming afgesloten om de uitstoot door houtverbranding te verlagen. Deze werd beëindigd in oktober 2022 (naar de resultaten).
- Voor het stoken van hout zijn er een aantal regels en adviezen.
- Ook bij andere verbrandingsemissies (zoals bij dieselvoertuigen) is de uitstoot van PAK's sterk gelinkt aan de uitstoot van fijn stof. Maatregelen om de uitstoot van fijn stof te verminderen zullen dan ook een impact hebben op de uitstoot van PAK's (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Meer informatie