Blootstelling en gezondheidseffecten van ozon (O₃)
- Ozon is schadelijk voor de gezondheid.
- Hoge concentraties leiden tot irritatie van neus, keel en ogen en longfunctievermindering.
- De hele bevolking in Vlaanderen wordt op te veel dagen blootgesteld aan te hoge ozonconcentraties.
- Het aantal vroegtijdige sterftes door ozon in 2023 wordt geschat op ongeveer 1600.
Laatst bijgewerkt:
september 2024
Actualisatie:
Gezondheidseffecten
Op langetermijn kan ozon ook leiden tot vroegtijdige sterfgevallen: in 2023 wordt het aantal vroegtijdige sterftes door ozon geschat op ongeveer 1 600 (95% betrouwbaarheidsinterval 0 – 3 046 doden).
Door zijn sterk oxiderend vermogen is ozon schadelijk voor mensen, planten en materialen:
- Het kan gezondheidsklachten veroorzaken zoals prikkende ogen, hoesten, irritatie van de slijmvliezen en een (tijdelijke) longfunctievermindering. Personen met aandoeningen van de luchtwegen, kinderen en ouderen zullen sneller een effect waarnemen.
- Blootstelling aan ozon kan ook leiden tot vroegtijdige sterfgevallen.
- De schade aan planten kan zich uiten als zichtbare symptomen zoals spikkels op het blad, maar ook onzichtbare effecten kunnen optreden zoals een verminderde groei en lagere opbrengst voor gewassen en biomassa.
- Langdurige blootstelling aan ozon zorgt ook voor verwering van materialen zoals rubber, plastic, textiel en verf.
Doelstellingen
| Naam | Doelstelling | Meetplaatsen die doelstelling halen in 2023 |
|---|---|---|
| WGO-advieswaarde - max8u | Maximum 3 dagen per jaar mag het hoogste 8-uurgemiddelde van een dag hoger zijn dan 100 μg/m³ |  0/18 |
| WGO-advieswaarde Piek seizoen | 60 μg/m³. Gemiddelde van de dagelijkse hoogste 8-uurgemiddelde over de periode van 6 maanden met hoogste gemiddelde ozonconcentratie (i.c. april -september). | 0/18 |
Toestand in 2023
De WGO-advieswaarde werd in 2023 overal in Vlaanderen ruimschoots overschreden.
Ook de waarde voor het piekseizoen lag in 2023 op alle meetplaatsen te hoog.
Het aantal overschrijdingsdagen boven de WGO-advieswaarde varieerde volgens de modelresultaten van 16 dagen in het westen tot 61 dagen in het oosten van Vlaanderen:
- De lagere waarden in het westen komen over het algemeen door het verkoelende effect van de zee en de atmosferische verdunningsprocessen door de land- en zeebries.
- In steden (Antwerpen, Brugge, Oostende en Gent) en langs belangrijke verkeersassen werd de advieswaarde minder vaak overschreden. Dit is gerelateerd aan de hogere ozonafbraak nabij NOx-bronnen (zie indicator ozonconcentratie).
Evolutie
Er is geen duidelijke trend zichtbaar in de blootstelling aan ozon:
- De blootstelling aan ozon hangt sterk samen met de temperatuur en hoeveelheid zonneschijn in de lente en zomer.
- De laatste 5 jaar, met uitzondering van 2021, waren ongunstig tot zeer ongunstig voor de blootstelling aan te hoge ozonconcentraties.
- Zelfs in het zeer gunstige ozonjaar 2021 werd de WGO-advieswaarde nergens gehaald.
- De WGO-advieswaarde voor het piekseizoen wordt enkel in stedelijke gebieden in gunstige ozonjaren gehaald.
Meer informatie