De voorbije decennia is de luchtkwaliteit in Vlaanderen gevoelig verbeterd. We stellen wel vast dat de luchtkwaliteit er in 2022 niet meer op vooruit gegaan is. Belangrijkste oorzaken daarvoor zijn de heropleving van de economie na Covid en meer houtverbranding. Vooral stoffen die sterk gelinkt zijn aan houtverbranding (PAK’s, organische massa in fijn stof en bepaalde roetfracties) namen toe.
Vermalen van oude metalen stoot soms dioxines en PCB’s uit. De VMM, Departement Omgeving en de metaalverwerkende bedrijven werken samen om dit probleem verder terug te dringen. Ook Departement Zorg, OVAM en FAVV worden hierbij betrokken. We zetten in op extra metingen, op het ontwikkelen van wetenschappelijk onderbouwde normen en op onderzoek naar technieken die de uitstoot kunnen verminderen.
Van alle polluenten heeft fijn stof de grootste gezondheidsimpact. Zelfs bij lage concentraties is fijn stof nog altijd slecht voor de gezondheid. Bij korte episodes van luchtverontreiniging verergeren bestaande gezondheidsproblemen, zoals luchtweginfecties en astma. Bij chronische blootstelling vermindert de longfunctie, nemen chronische luchtwegaandoeningen toe en gaat de levensverwachting achteruit. Fijn stof is ook kankerverwekkend en kan bloedvaten doen dichtslibben en hartaanvallen veroorzaken.
De VMM lanceert een aantal nieuwe ontwikkelingen die burgers en lokale besturen nauwer betrekken bij het verbeteren van de lokale luchtkwaliteit. Zo breiden we de mogelijkheden van het ‘Samen voor Zuivere Lucht’-dataportaal uit en werken we aan nieuwe, toegankelijke meetinstrumenten en visualisaties. In Herzele brengen we dat in de praktijk door burgerwetenschappers de effecten van de ingevoerde schoolstraat te laten nagaan, in overleg met het gemeentebestuur. Dat vergroot niet alleen het draagvlak, maar ook de impact van het gevoerde beleid.
In juni 2021 brak de PFAS-crisis los. Buurtbewoners werden blootgesteld aan PFAS door een zware PFAS-vervuiling in de bodem en het water in een groot gebied rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht. De stoffen verspreidden zich vooral door uitstoot in de lucht en depositie of neervallend stof in de omgeving.
Stikstof is een van de basisbouwstenen van levende organismen en komt van nature voor in de bodem, in het water en in de lucht. Door toedoen van de mens, bijvoorbeeld door de verbranding van fossiele brandstoffen of door het gebruik van grote hoeveelheden mest, wordt er extra stikstof toegevoegd aan de lucht onder de vorm van stikstofoxiden en ammoniak. Dat wordt stikstofemissie genoemd. Deze stikstof komt in de bodem, het water en op de planten terecht via depositie. Te veel stikstof in het milieu is schadelijk voor plant, dier en mens.
De VMM houdt de luchtkwaliteit in het oog met meetstations verspreid over Vlaanderen. In sommige gebieden voert de VMM extra metingen uit door een lokale problematiek of op vraag van het lokale bestuur. Een van de gebieden die de VMM nauw opvolgt, is Hoboken.
De VMM is partner van het Europese COMPAIR-project, dat via burgerwetenschap data verzamelt rond verkeersstromen en luchtkwaliteit. In het project helpt de VMM lokale besturen om luchtkwaliteitssensoren te kiezen en burgers om met de sensor gemakkelijk de luchtkwaliteit in hun buurt te meten
Luchtvervuiling heeft een grote impact op onze gezondheid en de natuur. Daarom volgt de VMM de evolutie van de uitstoot van vervuilende stoffen van nabij op. Voor de meeste vervuilende stoffen daalde de uitstoot sterk tijdens de voorbije decennia. In coronajaar 2020 daalde de uitstoot nog sterker. Door afgezwakte coronamaatregelen zien we dat er in 2021 een lichte stijging is ten opzichte van 2020. De trend op lange termijn blijft wel dalend. Bovendien halen we (bijna) alle uitstootdoelstellingen die zijn vastgelegd in het Vlaams luchtbeleidsplan.
In het kader van het Europese Horizon 2020-project COMPAIR start in Herzele een proefproject met de implementatie van een schoolstraat. De gemeente zal het effect van de inrichting van de schoolstraat op het verkeer en de luchtkwaliteit meten.
De VMM meet kwantiteit en kwaliteit van grond- en oppervlaktewater; adviseert vergunningen; houdt economisch en ecologisch toezicht op het rioleringsbeleid; beheert de grote onbevaarbare waterlopen; bewaakt de drinkwaterkwaliteit ;...
Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.
