PFAS in neervallend stof in Vlaanderen

Gezondheidseffecten

Opname van PFAS gebeurt vooral via voeding, drinkwater en stofingestie. Het belang van opname via de lucht wordt momenteel onderzocht. Eens opgenomen in het lichaam kan PFAS zich accumuleren en op lange termijn:

• De immuniteit, hormoonbalans en/of leverfunctie verstoren.
• Het risico op kanker, obesitas en/of schildklieraandoeningen verhogen; en/of
• Zorgen voor vruchtbaarheidsproblemen en problemen bij de ontwikkeling van het ongeboren kind.

Toestand

In 2023 werd PFAS in depositie gemeten op 13 locaties. In 2022 werd PFAS ook gemeten aan de kust (2), nabij een stortplaats (1) en op een stedelijke achtergrond (1).

Algemeen

• Depositiefluxen nabij hotspots, alsook aan de kust, zijn duidelijk verhoogd t.o.v. de landelijke (Dessel) en stedelijke (Borgerhout) achtergronden.
• De meest voorkomende PFAS in depositie waren doorgaans PFPrA (indicatief), PFOS, PFBA, PFOA en PFHxA.

Locaties nabij hot-spots:

• De hoogste deposities werden doorgaans gemeten in Zwijndrecht. Dit blijft de sterkst vervuilde regio in Vlaanderen.

Locaties op achtergrond:

• De hoogste deposities werden doorgaans gemeten aan de kust.
• De laagste deposities werden doorgaans gemeten op landelijke achtergrond.

Evolutie

Over het algemeen stellen we vast dat:

• Depositiefluxen sterk blijven variëren in tijd, ruimte, samenstelling en naargelang de weersomstandigheden (bv. wind en regen). 

Hoe pakken we het aan?

De Vlaamse Milieumaatschappij volgt het PFAS-actieplan op en zet zich dus in op o.a. het identificeren en aanpakken van verontreinigingsbronnen, het evalueren van het blootstellingsrisico aan PFAS voor de mens, en kennisdeling rond PFAS in lucht.

Om de leemte in kennis inzake PFAS in lucht te verhelpen, zet de VMM in op metingen van de concentraties. Deze metingen kunnen worden gebruikt om de impact van regionaal gecombineerde bronnen, industriële en niet-industriële bronnen, diffuse bronnen en emissies door herverdamping, processen van transport en verspreiding, ... meer inzichtelijk te maken. Bijkomend kan het bestaan van onbekende bronnen worden vastgesteld.

De VMM zet ook in op:

• Optimalisatie en validatie van de bemonsteringsmethoden voor lucht en depositiemonitoring.
• Evaluatie van bemonsteringsmethoden voor lucht- en depositiemonitoring die zullen toelaten tijdreeksen op te maken van de concentratieniveaus.
• Monitoring en evaluatie van PFAS in lucht op zowel achtergrond als hotspots.
• Ontwikkelen van toetsingskaders voor PFAS in omgevingslucht.

Meer info

• Waar liggen de meetplaatsen voor PFAS en wat zijn de resultaten (excel)?
• Onderzoek naar PFAS in omgevingslucht in Vlaanderen
• Opvolging van PFAS-metingen in de omgevingslucht in Zwijndrecht en omgeving
• Geografisch overzicht van PFAS verontreiniging in Vlaanderen
• Meer informatie over de aanpak van PFAS in Vlaanderen