Regelgeving en adviezen hout stoken

Wat zegt de wet?

Brandstof

• Zuiver brandhout, gecertificeerde houtpellets (geperst houtstof) en houtbriketten (geperst hout) zijn wettelijk toegelaten als brandstof in huishoudelijke houtstooktoestellen.
• Het verbranden van afval, waaronder afvalhout (sloophout, behandeld hout zoals MDF en multiplex), in huishoudelijke houtstooktoestellen is verboden (VLAREM II)
• Houtpellets moeten voldoen aan het KB houtpellets van 5 april 2011 en voorzien zijn van een etiket van gecertificeerde kwaliteit.

Onderhoud

• Voor hout- en pelletkachels en open haarden bestaat geen wettelijke verplichting voor het onderhoud van het toestel en de schouw.
• In de Code van Goede Praktijk voor huishoudelijke houtverwarming wordt aangeraden om de schoorsteen van dergelijke toestellen minstens 1 keer per jaar te laten vegen door een vakman.
• Voor ketels op stukhout of pellets bestaan wel onderhoudsverplichtingen.

Afvoer van rookgassen

• Er is geen algemeen geldende wetgeving in Vlaanderen voor rookgaskanalen en de locatie van schouwmonden van huishoudelijke houtkachels en open haarden.
• In afwezigheid van dergelijke wetgeving en met doel deze actuele leemte op te vullen is er een leidraad opgesteld met richtlijnen voor de correcte plaatsing van schouwen en ventilatie-openingen.
• Ook vanuit de gemeenten en steden kunnen er specifieke bepalingen over de plaatsing van schouwmonden opgelegd zijn via de lokale stedenbouwkundige verordeningen en/of politiereglementen.

Nieuwe kachels en ketels

• Houtstooktoestellen die in Europa op de markt worden gebracht moeten voorzien zijn van een CE-markering. Dit label toont aan dat een product voldoet aan alle toepasselijke Europese eisen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu die een CE-markering vereisen.
• Nieuwe houtstooktoestellen moeten in uitvoering van Europese regelgeving sinds enkele jaren ook een energielabel dragen (aanduiding energie-efficiëntieklasse).
• Sinds 1 januari 2022 gelden voor nieuwe hout- en pelletkachels Europese emissie-en efficiëntie-producteisen.
• Voor nieuwe hout- en pelletketels gelden Europese emissie-, efficiëntie- en producteisen sinds 1 januari 2020. 

Aanpak hinder

• Gemeenten en steden kunnen in hun politiereglement specifieke bepalingen voor het voorkomen en beperken van hinder van houtrook opnemen als er geen regelgeving op hoger niveau bestaat. Dit kan gaan van een tijdelijk stookverbod voor huishoudelijke houtstook bij bepaalde weersomstandigheden tot een verplichte reiniging van de schouw.
• Voor de behandeling van hinderklachten bij de vrederechter kan beroep gedaan worden op:
  • artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek (schade uit onrechtmatige daad)
  • artikel 3.101 en 3.102 van het Burgerlijk Wetboek (bovenmatige burenhinder - nieuwe regels ter vervanging van artikel 544 van oud Burgerlijk Wetboek)
  • artikel 563 van het Strafwetboek

Code van goede praktijk huishoudelijke houtverwarming

De Code van Goede Praktijk biedt je een leidraad om huishoudelijke houtverwarmingstoestellen zoals hout- en pelletkachels correct te gebruiken en onderhouden; geeft aan wat de juiste brandstof is; en beschrijft hoe je correct kan stoken, van het aanmaken tot het uitdoven van het vuur.

Het volgen van deze code van goede praktijk zorgt voor minder uitstoot, een betere luchtkwaliteit buiten-en binnenshuis, minder hinder voor je buren, minder stookkosten en een toestel dat langer meegaat.

• Belangrijkste tips uit de code om je houtverwarmingstoestel correct te gebruiken en correct te stoken »
• Raadpleeg de volledige code van goede praktijk »

Leidraad voorkomen en beperken rookhinder

In de leidraad voor het voorkomen en beperken van hinder van houtstook vind je richtlijnen voor de correcte plaatsing van schouwen en ventilatie-openingen.

De juiste locatie en hoogte van de schouwmonden zorgt in de omgeving voor een betere verspreiding en een snellere verdunning van de rookgassen. Zo zorgt het ook voor het voorkomen of beperken van de hinder bij het binnentrekken van rook via ventilatie-openingen of ramen, bij jezelf of bij de buren. Een correct rookgaskanaal en een juist geplaatste uitmonding zijn belangrijke voorwaarden voor een optimaal functionerend houtverwarmingssysteem en het voorkomen of beperken van hinder ervan.

De leidraad biedt ook een beoordelingskader aan om hindersituaties te evalueren en aan te pakken. Het kader identificeert mogelijke oorzaken van hinder en geeft aan welke acties je kan nemen om situaties met hinder door rook te verbeteren. Daarmee kunnen lokale besturen of architecten aan de slag om hinder te voorkomen of om klachten te onderzoeken en actie te ondernemen.

De in de leidraad voorgestelde oplossingen zijn erop gericht om hindersituaties op een pragmatische manier te verbeteren (in bestaande gebouwen) of zo goed als kan te voorkomen (in nieuwe gebouwen).

• De belangrijkste richtlijnen uit de leidraad om de hinder van rook afkomstig van je houtverwarmingstoestel te beperken »
• Raadpleeg de volledige leidraad, inbegrepen het beoordelingskader »

Aanpak van hinder: hoe behandel je een klacht van A tot Z?

Op de website van het Vlaams departement Omgeving vind je verschillende stappenplannen terug voor de aanpak van hinder van houtrook:

• Stappenplan particulieren: begeleidt burgers bij de belangrijkste stappen die ze kunnen ondernemen om tot een oplossing te komen.
• Stappenplan lokale toezichthouders en politie: begeleidt stap voor stap de behandeling van de klachten rond hinder van houtkachels.

Het in de leidraad voor het voorkomen en beperken van hinder van houtstook opgenomen beoordelingskader voor de beoordeling van mogelijke hindersituaties en gebruik ervan door lokale besturen, reikt je concrete acties aan om de hindersituatie te verbeteren.

Om het effect van houtrook op de luchtkwaliteit beter zichtbaar en bespreekbaar te maken, kan het helpen om de fijnstofconcentratie (PM2.5) te meten met low-cost sensoren. Meer info hierover vind je op Samenvoorzuiverelucht.eu.

Handvaten voor vrederechters om bovenmatige hinder te beoordelen

In deze publicatie van het departement Omgeving krijgen vrederechters informatie over:

• de hinder en mogelijke gezondheidseffecten die houtrook met zich kan meebrengen, 
• de ingrepen die mogelijk zijn om de problematiek te verhelpen of tot een aanvaardbaar hinderniveau terug te brengen.

Dit moet vrederechters in staat stellen om deze problematiek, wanneer zij ermee geconfronteerd worden, beter te objectiveren en oplossingsgericht te benaderen.

Lees de publicatie Houtrook van huishoudelijke houtverwarming. Handvaten voor vrederechters ter beoordeling van bovenmatige hinder »