Vlaanderen.be www.vmm.be
Je bent hier: Home / Lucht / Lokale Luchtkwaliteit / Genk-Zuid / Zware metalen in fijn stof

Zware metalen in fijn stof in Genk-Zuid

In het industriegebied van de regio Genk-Zuid zijn verschillende industrietakken gevestigd die verantwoordelijk zijn voor de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen (polluent). Zo zijn de activiteiten van het bedrijf Aperam een bron van zware metalen in fijn stof. In 2023 werd vastgesteld dat op alle meetplaatsen voor de metingen van zware metalen in fijn stof:

  • De Europese grenswaarde voor lood werd gehaald.
  • De Europese streefwaarden voor arseen, cadmium en nikkel werden gehaald.
Laatst bijgewerkt: mei 2024
Actualisatie: Jaarlijks

icoonGezondheidseffecten

Zware metalen verspreiden zich via stofdeeltjes in de lucht en komen via de ademhaling in het lichaam. Kleine hoeveelheden aan zware metalen geven geen onmiddellijke gezondheidsproblemen na inname, maar kunnen bij langdurige blootstelling de gezondheid schaden:

  • Arseen: long- en huidtumoren bij chronische vergiftiging; dikwijls fataal bij acute inname.
  • Cadmium: acute longaantasting bij inademing (o.a. longkanker); schade aan nieren en skelet; fataal bij chronische inname; verminderde vruchtbaarheid
  • Lood: schade aan maag en ingewanden; bloedarmoede; aantasting zenuwstelsel; groei- en leerstoornissen; verminderde vruchtbaarheid
  • Nikkel: allergie en irritaties bij huidcontact; kanker bij inname; astma bij inademing

De WGO drukt de schadelijkheid van arseen en nikkel uit als het aantal extra kankergevallen bij een levenslange blootstelling aan een bepaalde concentratie. Cadmium is ook kankerverwekkend maar de WGO berekende hiervoor geen risico. De risico’s voor de verschillende meetplaatsen op basis van de concentraties in de omgevingslucht in 2023 staan in de tabel:

  • Risico's groter dan 1 op 1.000.000 zijn gezondheidskundig niet verwaarloosbaar
  • Gezondheidskundig is er in Genk een extra risico op kanker. Dit risico is niet verwaarloosbaar. 
PolluentExtra risico op kanker bij levenslange blootstelling
Arseen < 1/1.000.000
Nikkel Tussen 1/184.000 en 1/601.000 afhankelijk van de woonplaats

doelstellingDoelstellingen

NaamPolluentDoelstellingMeetplaatsen die de doelstelling halen in 2023
EU-jaargrenswaarde Lood 0,5 µg/m³ Groene vink 2/2
EU-streefwaarde

Arseen 6 ng/m³ Groene vink 2/2
Cadmium 5 ng/m³ Groene vink 2/2
Nikkel 20 ng/m³ Groene vink 2/2
WGO-advieswaarde Lood 0,5 µg/m³ Groene vink 2/2
Cadmium 5 ng/m³ Groene vink 2/2
Mangaan 150 ng/m³ Groene vink 2/2

toestandToestand

Op basis van modellering berekent de VMM hoeveel inwoners er wonen in de overschrijdingszone. Dit is de zone waar het jaargemiddelde hoger is dan de Europese grens- of streefwaarde. In Genk was er in 2023 een kleine overschrijdingszone voor nikkel.

PolluentNormOppervlakte overschrijdingszone% bevolking in overschrijdingszone
Arseen 6 ng/m³ geen geen
Cadmium 5 ng/m³ geen geen
Lood 0,5 μg/m³ geen geen
Nikkel 20 ng/m³ 0,04 km² geen

evolutieEvolutie

Naast verhoogde concentraties aan nikkel, worden in de omgeving van Genk-Zuid ook verhoogde mangaan- en chroomconcentraties gemeten. Voor mangaan en chroom zijn er geen Europese grens- of streefwaarden.

Nikkel:

  • Er was globaal gezien een dalende trend tussen 2006 en 2013 op alle meetplaatsen.
  • Op de meetplaats aan de E. Fabrylaan was er tussen 2013 en 2017 een stijgende trend. In 2017 werd de Europese streefwaarde voor nikkel overschreden.
  • In de periode 2018 - 2023 werd de Europese streefwaarde gehaald in de E.Fabryk-laan en blijven de jaargemiddelden voor nikkel stabiel. In het najaar van 2023 werd de meetpost verplaatst naar het kruispunt van de E. Fabrylaan met Sledderlo.
  • Op de meetplaats De Koor zijn de nikkelconcentraties veel lager en blijven ze stabiel sinds 2012.

Mangaan:

  • Sinds de start van de metingen wordt de advieswaarde voor mangaan gehaald.
  • Globaal gezien is er op alle meetplaatsen een dalende trend tussen 2006 en 2014.
  • In de E. Fabrylaan is er tussen 2018 en 2022 een stijgende trend. In 2023 lag het jaargemiddelde lager dan in 2022.
  • De concentraties in De Koor zijn veel lager en blijven sinds 2009 van dezelfde grootteorde.

Chroom:

  • Globaal gezien is er op alle meetplaatsen een dalende trend tussen 2006 en 2014.
  • In de E. Fabrylaan is er  tussen 2018 en 2022 een stijgende trend. In 2023 lag het jaargemiddelde lager dan in 2022.
  • De concentraties in De Koor zijn veel lager en blijven sinds 2017 van dezelfde grootteorde.

aanpakHoe pakken we het aan?

De stuurgroep Genk-Zuid volgt jaarlijks de luchtmetingen op. In de stuurgroep zetelen de betrokken gemeenten, de provincie Limburg, de Vlaamse overheidsinstellingen en de industrie. De VMM stelt op deze stuurgroep de resultaten van de luchtmetingen in de omgeving van Genk-Zuid voor.

Daarnaast is er ook het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Hierin staan maatregelen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Algemene maatregelen om de uitstoot, concentratie en depositie van zware metalen te verlagen zijn niet in het Vlaams Luchtbeleidsplan opgenomen.

InfoMeer info

vmm.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

Elke dag opnieuw werkt de Vlaamse Milieumaatschappij aan het milieu van morgen. Water, lucht en klimaat(adaptatie) zijn onze kerntaken.