Uitstoot elementair koolstof (EC)
- Elementair koolstof bestaat voornamelijk uit roetdeeltjes die ontstaan bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen, biomassa en biobrandstof.
- Transport heeft grootste aandeel door dieseluitstoot.
- Tweede grootste bijdrage door huishoudens vooral door aandeel houtstook.
- Grootste daling bij uitlaatemissies door wegverkeer dankzij minder vervuilende voertuigen.
- Fijn stof is de belangrijkste polluent naar gezondheidsimpact, onder meer door luchtweginfecties, astma, dichtslibben van bloedvaten en het veroorzaken van kanker.
Gezondheidseffect
Fijn stof komt via inademing in ons lichaam, zwarte koolstof (BC) is een van de meest schadelijk fracties van (ultra)fijn stof en is ook kankerverwekkend. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper ze in het menselijk lichaam kunnen doordringen en hoe meer schade ze kunnen veroorzaken. De gezondheidseffecten voor zwarte koolstof zijn doorgaans dezelfde als voor fijn stof maar ze treden op bij veel lagere concentraties dan bij PM10 en PM2,5.
Doelstellingen
Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor de uitstoot van elementair koolstof.
Toestand in 2022
De meeste uitstoot was afkomstig van transport en huishoudens:
- Transport (47 %): vooral door de uitstoot van dieselvoertuigen.
- Huishoudens (41 %): door huishoudelijke verwarming met hout.
Evolutie
De uitstoot daalt met 69 % t.o.v. 2005:
- Vooral afname van uitlaatemissies wegverkeer dankzij verplichte roetfilter bij dieselwagens.
- Wisselend verloop van huishoudelijke uitstoot afhankelijk van weersomstandigheden en dus van verwarmingsbehoefte.
- In 2022 daalde de uitstoot terug t.o.v. 2021 door mildere temperaturen in de winter, waardoor er minder gestookt werd.
- De eventuele effecten van de energiecrisis (shift naar meer houtverbruik) kunnen niet ten volle in de emissies doorgerekend worden omwille van de beperkte beschikbaarheid aan jaarafhankelijke inputdata.
Hoe pakken we dit aan?
Voor elementair koolstof zijn vooral die maatregelen belangrijk die de uitstoot van fijn stof door de huishoudens (houtverbranding) en door het wegverkeer verminderen.
- In samenwerking met de sector werd een Green Deal huishoudelijke houtverwarming afgesloten om de uitstoot door houtverbranding te verlagen. Voor het stoken van hout zijn er een aantal regels en adviezen.
- Bij het wegverkeer (daling uitstoot stikstofoxiden) focussen de maatregelen op een modale verschuiving, minder kilometers over de weg en een vergroening van de vloot (zie indicatoren samenstelling wagenpark en activiteiten wegverkeer).
Een volledig overzicht van de maatregelen voor een betere luchtkwaliteit in Vlaanderen vind je in het Vlaams Luchtbeleidsplan 2030. Een bespreking van de voortgang van de maatregelen staat in het voortgangsrapport over het luchtbeleidsplan 2030.
Meer informatie