Smogepisodes

• SMOG = smoke + fog, of rook en mist
• tegenwoordig gebruiken we de term bij alle situaties met verhoogde (fijnstof)concentraties over een ruim gebied

Verhoogde concentraties tijdens de winter …

PM₁₀-smogepisoden komen vooral voor in de winter bij lage windsnelheden en bij een temperatuursinversie. Een temperatuursinversie komt voor als de temperatuur vanaf een bepaalde hoogte begint te stijgen. Normaal daalt de temperatuur met de hoogte. Zo’n inversielaag gedraagt zich als een plafond waaronder de luchtverontreiniging gevangen zit. Lage windsnelheden en een inversielaag zorgen voor een slechte verdunning en opstapeling van de lokale luchtverontreiniging in de omgevingslucht. Bovendien is er in koude periodes meer houtstook, met een verhoogde lokale uitstoot van heel wat luchtverontreinigende stoffen, waaronder fijn stof.

 …en het voorjaar

Onder bepaalde omstandigheden kunnen ook in het voorjaar hoge PM₁₀-concentraties gemeten worden. Naast ongunstige verdunningsomstandigheden, speelt in deze periode van het jaar ook de uitstoot van ammoniak door de landbouw bij de bemesting van akkers een belangrijke rol. Dit ammoniak reageert met de aanwezige stikstofoxides en zwaveldioxide tot ammoniumzouten, die een belangrijk onderdeel vormen van het secundair gevormd fijn stof. Omstandigheden met koude en vochtige nachten, weinig wind en relatief zachte temperaturen zijn ideaal voor de vorming van dit secundair stof.

Informatiedrempel - stookadvies

De 3 gewesten in België hanteren een drempel van 50 µg/m³ PM₁₀ en sinds 2019 ook een drempel van 35 µg/m³ voor PM_2,5 voor het informeren van de bevolking. Wanneer de gemiddelde concentratie van de laatste 24 uur in één van de gewesten deze drempel overschrijdt en voorspeld wordt dat de overschrijding de volgende 24 uur aanhoudt, wordt een informatiebericht uitgestuurd. Mensen die gevoelig zijn voor luchtvervuiling (bejaarden, kinderen, astmapatiënten, …), wordt afgeraden om ongewone lichamelijke inspanningen te doen.

Bijkomend geeft de VMM sinds het najaar van 2016 een stookadvies wanneer deze informatiedrempel in Vlaanderen wordt overschreden en er geen verbetering van de luchtkwaliteit wordt verwacht binnen de 24 uur. De VMM adviseert de bevolking dan om geen hout te stoken als bijverwarming of voor sfeerdoeleinden.

De drempelwaarde van 50 µg/m³ wordt gehanteerd omdat deze concentratie overeenstemt met de waarde van de Europese daggrenswaarde en de advieswaarde van de WGO. Op die manier is er een directe link met de aanbeveling in de Europese richtlijn dat kortetermijnacties voorzien kunnen worden om de frequentie en de duur van de overschrijdingen van grenswaarden te beperken.

Alarmdrempel - snelheidsbeperking bij PM-smog - smogalarm

Wanneer de gemiddelde voorspelde PM₁₀-concentratie over Vlaanderen gedurende twee opeenvolgende dagen hoger is dan 70 µg/m³, wordt een waarschuwingsbericht verspreid en kan men overgaan tot het invoeren van een snelheidsbeperking van 90 km/u op ringwegen en op een aantal secties van autosnelwegen. Op verkeerscentrum.be vind je steeds het actuele overzicht van snel- en ringwegen met een snelheidsbeperking.