“Gebiedsgerichte werking verhoogt de efficiëntie en versterkt de contacten”

Overstromingen voorspellen

Onze waterlopen zijn uitgerust met meetposten die ons elk kwartier de waterstand doorgeven.

Johan zet zich in voor de modellering en overstromingsvoorspellingen van oppervlaktewater en dit voor het Beneden-Scheldebekken, Netebekken en noordelijk Maasbekken. “Alle waterlopen zijn uitgerust met meetposten, waarmee we de waterstand kunnen meten. Dat gebeurt zelfs om het kwartier. We volgen onze waterlopen dus eigenlijk in realtime op. Op basis van deze gegevens en andere factoren, zoals bijvoorbeeld de neerslagvoorspellingen, berekenen wij met onze modellen de kans op overstromingen. Via onze website www.waterinfo.be proberen we de nooddiensten. gemeentebesturen, brandweer en ook buurtbewoners te informeren over de stand van zaken van ‘hun’ waterlopen. Tijdens het dagdagelijkse werk geven we ook advies in verband met de watertoets bij verkavelingsprojecten, die in een overstromingsgevoelig gebied gepland zijn. Ook bij infrastructuurwerken zoals de aanleg van dijken, vistrappen of wachtbekkens, geven wij op basis van berekeningen en modellen advies om tot een optimaal ontwerp te komen,” legt Johan uit.

Communicatie en samenwerking

De VMM heeft een tiental hydrologen in dienst. “Elk van ons kent zijn of haar werkgebied door en door. We hebben allemaal onze eigen specialisatie. Om onze ervaringen en kennis te delen, communiceren we onderling heel vaak. Die interne communicatie is voor ons zeer belangrijk."

"Naast de hydrologen telt de VMM ook vijf onderhoudsingenieurs, één per provincie, die de medewerkers op het terrein aansturen. Wij ondersteunen op onze beurt deze onderhoudsingenieurs met informatie en advies. Dat is onze dagdagelijkse werking. Maar vooral bij crisismomenten werken wij heel nauw samen. Communicatie en samenwerking zijn dan cruciaal. Zo’n crisismomenten komen regelmatig voor, in de zomer bijvoorbeeld na een stevig onweer of in de winter bij aanhoudende regenval. Eerst lopen dan de weiden en velden vol met water, maar soms moeten er maatregelen genomen worden om huizen te beschermen. Al helpt dat niet altijd."

Dankzij onze voorspellingen konden we op voorhand waarschuwen voor grote overstromingen.

"De grootste crisis die ik heb meegemaakt, is die van november 2010. Door grote overstromingen stond praktisch heel Vlaanderen onder water. We konden toen dankzij ons voorspellingssysteem twee dagen op voorhand via de pers waarschuwen dat er grootschalige overstromingen verwacht werden vanuit de onbevaarbare waterlopen. Zo’n crisissen zijn tragisch, maar het motiveert daarom des te meer om ze onder dwang te krijgen. Dat is ook telkens een spannende uitdaging voor mij."

Positieve veranderingen

“In de veertien jaar dat ik nu voor de VMM werk, heb ik wel dingen zien veranderen. Vooral in positieve zin dan. Terwijl vroeger een dienstverantwoordelijke aangaf wat wij moesten doen, kunnen wij vandaag veel onafhankelijker werken. Daardoor is er ook meer communicatie op hetzelfde niveau, namelijk tussen de hydrologen zelf. We zijn daardoor echt een team geworden. Persoonlijk wil ik de crisiswerking bij hoogwater versterken en verankeren. Daar werk ik samen aan met mijn collega-hydroloog in Oost-Vlaanderen. Dit houdt onder andere in dat we een of twee keer per jaar een soort van crisisoefening organiseren. Zo onthouden alle betrokkenen wat ze moeten doen bij een échte crisis. Daar ben ik toch wel trots op. Net zoals ik trots ben op het opmaken van overstromingsvoorspellingen, want dat kan heel wat waterschade voorkomen.”

Nachtelijke escapades

Zo'n nachtelijke samenwerking zorgt voor speciale werkmomenten.

De hydrologen van de VMM werken met een permanentiesysteem. “Dat betekent dat je als hydroloog soms paraat moet staan en verantwoordelijk bent voor heel Vlaanderen, ook bijvoorbeeld op een feestdag. Als er dan ’s nachts ergens iets fout loopt, moet ik de betrokken medewerkers uit hun bed bellen. Die nachtelijke samenwerking, terwijl zowat alle andere mensen slapen, zorgt bij mij voor speciale werkmomenten en ervaringen. Door die permanentiedienst kan je soms ook een tijdje weinig slapen, bijvoorbeeld bij hoogwaterperiodes. Daarom werken we dan met een beurtenrolsysteem om elkaar te helpen. We kennen mekaar ook goed genoeg om te weten wat we aan elkaar hebben. Om de maand komen we samen om zaken te bespreken, aan elkaar adviezen te geven en om gewoon te netwerken. Tijdens de coronaperiode kon dat uiteraard niet, maar via Teams pleegden we toch om de twee weken overleg. Je merkt: de interne communicatie is voor ons zeer belangrijk.”

Gebiedsgerichte werking

Wij als hydrologen zijn aanspreekpunt voor waterkwantiteit.

Johan is ook betrokken bij gebiedsgerichte werking voor water, of kortweg GWW. Dat is een werkwijze waarop de VMM sinds vorig jaar sterk inzet. Er loopt ook een project om GWW meer en meer uit te rollen. Binnen GWW zet de VMM samen met partners gerichte acties en maatregelen op in specifiek afgebakende afstroomgebieden om lokaal meer impact te creëren op vlak van waterkwaliteit, wateroverlast, watertekort en waterbeleving. “Ik vind het idee achter deze werkwijze heel goed,” reageert Johan enthousiast.

“Vroeger deed iedereen zijn taak rond waterkwantiteit, waterkwaliteit of waterbeleving. Nu willen we per gebied dit meer geïntegreerd aanpakken. Wij als hydrologen zijn bijvoorbeeld aanspreekpunten voor waterkwantiteit. Zo kan er vlotter samengewerkt worden met zowel interne als externe waterbeheerders, zoals provinciebesturen, de landbouwsector en gemeenten. Gebiedsgerichte werking verhoogt de efficiëntie en versterkt de contacten. Door deze werkwijze is bovendien iederéén betrokken bij het zoeken naar oplossingen. We gaan meer richting een soort van regisseursrol, waarbij iedereen zijn ding kan doen. Ik vind die nieuwe visie bij de VMM een positieve zaak.”

Lopende, vegetarische stadspapa

Bij de VMM heb ik een mooie balans gevonden tussen werk en privé.

Johan werkt graag bij de VMM. “Ik kan er mijn eigen ding doen, gebaseerd op zelfstandigheid en vertrouwen. Bovendien doe je iets voor het algemeen belang, namelijk een beter leefmilieu. Tot slot heb ik bij de VMM ook een mooie balans gevonden tussen werk en privé. Ik ben gelukkig getrouwd en papa van twee kinderen en dat vraagt ook wel wat tijd en die heb ik. Onze dochter Sam is 10 jaar en onze zoon Tuur is er 8. We zijn trouwens bewust in het centrum van Antwerpen komen wonen om ecologische redenen. We staan niet in de file, gebruiken de auto amper want alles is dichtbij. Verder ben ik ook al enkele jaren gestopt met vlees eten en ben ik altijd te vinden voor een toertje hardlopen. Daarmee kan ik echt mijn hoofd leegmaken,” besluit Johan.