FAQ drinkwater
Is kraanwater van goede kwaliteit?
Je waterbedrijf is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het geleverde kraanwater tot aan de watermeter. Bij twijfel of vragen kun je steeds bij hen terecht.
Het water dat door de waterbedrijven geleverd wordt, wordt streng gecontroleerd met het oog op de volksgezondheid. Kraanwater moet dus perfect geschikt zijn om als drinkwater te gebruiken. Uiteraard moeten ook de leidingen binnen in de woning correct aangelegd zijn. Daar is de eigenaar van de woning zelf voor verantwoordelijk. Waar je op moet letten, vind je in de rubriek Bouwen.
Als je toch klachten hebt over het kraanwater (bv. geur of smaakklachten), contacteer je best meteen je waterbedrijf. Je waterbedrijf start een onderzoek binnen de 10 werkdagen en neemt de nodige maatregelen. Als het nodig is, onderzoekt het waterbedrijf de waterkwaliteit gratis. Ziet je waterbedrijf geen reden om zo’n onderzoek uit te voeren, dan kun je het nog steeds tegen betaling vragen. Of je kan aan een erkend privélaboratorium voor water vragen om dit te doen.
Zitten er PFOS of PFAS in kraanwater?
Wel blijkt uit de onderzoeken, dat we PFAS in zeer lage concentraties bijna overal in het kraanwater in Vlaanderen aantreffen. Dit bevestigt het vermoeden dat PFAS tot diep in ons milieu zijn doorgedrongen.
De VMM volgt samen met het Departement Zorg de resultaten van de kwaliteitscontroles op. Hieruit blijkt dat er geen reden is om te stoppen met het drinken van kraanwater.
Lees het rapport PFAS in drinkwater - 2021 »
Welke normen en streefwaarden worden gebruikt?
De Europese norm is vastgelegd op 100 nanogram per liter voor de som van 20 van de meeste relevante en meest voorkomende PFAS. Deze norm respecteren we in Vlaanderen, vrijwel overal in zeer grote mate.
Raadpleeg de resultaten per leveringsgebied »
Wetenschappers doen nog heel veel onderzoek naar PFAS. Organisaties zoals de EFSA (European Food Safety Authority) en de EPA (US Environment Protection Agency) geven op basis van die onderzoeken aanbevelingen over hoeveel van deze stoffen in ons water zou mogen zitten. Op dit ogenblik is er nog geen vertaling van al deze verschillende aanbevelingen naar een bijgestuurde wettelijke norm voor drinkwater.
Zo heeft de EFSA in 2020 een nieuwe aanbeveling gedaan: 4 nanogram per liter voor de som van 4 PFAS-verbindingen (PFOA; PFOS; PFNA en PFHxS). Vanuit het voorzorgsprincipe nam Vlaanderen de aanbeveling van de EFSA alvast mee in de Vlaamse drinkwaterwetgeving als een streefwaarde voor de waterbedrijven. Het doel is om tegen 2028 de concentratie te verminderen tot die streefwaarde.
Wanneer we normen en streefwaarden vastleggen, bouwen we altijd veiligheidsmarges in. Zelfs als deze waarden soms worden overschreden, betekent dit niet direct dat het water schadelijk is voor onze gezondheid. De streefwaarden zijn vooral uit voorzorg gekozen. Toekomstig onderzoek zal bepalen of we die streefwaarde aanhouden, nog moeten verlagen of eventueel verhogen.
Op welke manier komen PFAS in het lichaam terecht?
PFAS komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid.
Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam. Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Die effecten doen zich niet onmiddellijk voor, maar ze kunnen op langere termijn optreden door de langdurige blootstelling en opstapeling in het lichaam.
Het aandeel van iedere blootstellingsweg (drinkwater, voeding, lucht, bodem) in de totale blootstelling is nog niet volledig duidelijk. Maar experten nemen aan dat de hoeveelheid PFAS die mensen binnenkrijgen via kraanwater in Vlaanderen beperkt is in vergelijking met voeding.
Toch is het belangrijk dat we streven naar zo laag mogelijke hoeveelheden PFAS in ons drinkwater. Want hoe hoger de PFAS-concentratie in drinkwater, hoe meer drinkwater bijdraagt aan de totale blootstelling. Daarom houden we samen met de waterbedrijven de vinger aan de pols.
Meer info?
Ben ik verplicht om de loden leidingen in mijn woning te vervangen?
Als eigenaar ben je zelf verantwoordelijk voor de leidingen na de watermeter. Alle loden leidingen en onderdelen in je huis vervang je het beste, want ze veroorzaken te hoge loodconcentraties in je drinkwater. Dit is echter niet verplicht als je in je eigen woning woont. Is een vervanging momenteel niet haalbaar? In de rubriek Gezond water lees je wat je dan kan doen.
In huurwoningen zijn loden leidingen in de keuken niet toegestaan. De verhuurder is verplicht om ervoor te zorgen dat het water in de keuken drinkbaar is. Loden leidingen zorgen voor ongeschiktheid van de woning. Als huisbaas ben je dus wel verplicht om de loden leidingen naar de keuken te laten vervangen.
Wat zijn de normen voor hard water? Is dat wel gezond?
Niet overal in Vlaanderen is het kraanwater (te) hard.
Raadpleeg het overzicht van de hardheid in Vlaanderen.
Het waterbedrijf in je gemeente kan je informeren over de exacte hardheid van het bij jou geleverde kraanwater.
De hardheid van water wordt bepaald door de aanwezigheid van calcium en magnesium in het water. Dit zijn essentiële mineralen die nodig zijn voor een goede werking van verschillende systemen van het menselijk lichaam, voor sterke botten en voor het goed functioneren van ons metabolisme. Magnesium werkt bovendien beschermend voor hart- en vaatziekten. Kalk in drinkwater is dus zeker niet ongezond. Ontharding is vanuit gezondheidskundig oogpunt niet nodig.
Ontharding kan je overwegen omdat het voordelen biedt op vlak van comfort, zoals minder kalkaanslag rond kranen en in bepaalde toestellen die warm water gebruiken (bv. boiler).
Het water dat door de ontharder behandeld is, verandert echter van samenstelling en is mogelijk niet meer drinkbaar. Te zacht water (lager dan 10 Franse graden) tast de metalen leidingen aan, zodat koper, zink, lood, enz. oplossen in het water. Dit is ongezond voor wie van het water drinkt.
Mijn drinkwater heeft een bruine roestige kleur. Wat kan ik doen?
Drinkwater kan van natuurlijke oorsprong kleine hoeveelheden ijzerverbindingen bevatten die in de leidingen bezinken. Daarnaast kunnen stalen of gietijzeren leidingen aangetast raken en dan roest afgeven. Dit bezinksel kan opwervelen als de snelheid van het water in de buizen sterk verandert, bv. als je een lange tijd geen water gebruikt hebt, of als in het leidingnet het water in omgekeerde richting gaat stromen (door werken e.d.). Het water kleurt dan roodbruin.
Dat roodbruine water is niet ongezond, maar wel hinderlijk. Het kan roestvlekken geven op het wasgoed, het is niet aangenaam om van te drinken. Een oplossing is echter vaak niet snel te nemen, de leidingen moeten worden vervangen.
Om na te gaan of het water inderdaad door roest bruin kleurt, kan je het water het beste laten analyseren. Als je gebruik maakt van kraanwater, contacteer je best eerst je waterbedrijf. Je waterbedrijf kan het probleem onderzoeken en nagaan of het probleem te wijten is aan de openbare waterleiding of aan de binnenhuisinstallatie.
Je drinkwater laten analyseren kan bij je waterbedrijf of een erkend privélaboratorium.
Wanneer is water drinkwater, en waar gebruik je het voor?
De Vlaamse wetgeving heeft het niet over drinkwater maar wel over water bestemd voor menselijke consumptie. Volgens de wetgeving gelden de kwaliteitseisen voor water bestemd voor menselijke consumptie voor het water:
- om te drinken,
- om voedsel te bereiden,
- af te wassen
- persoonlijke hygiëne (te douchen, bad nemen, tanden poetsen, ..)
Voor deze toepassingen moet water dus aan een aantal kwaliteitseisen voldoen. Die kan je raadplegen in het algemeen waterverkoopreglement.
Wordt het water geleverd door een waterbedrijf dan spreken we van kraanwater. Een beperkt aantal woningen zijn niet aangesloten op het openbaar waternetwerk. Zij maken hun eigen drinkwater. Ook dit water moet voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen. Gebruik je regenwater voor de douche? Ook dat water moet voldoen aan de wettelijke eisen voor water bestemd voor menselijke consumptie.
Volgens de elektrolyzer-test is mijn kraanwater erg vies. Moet ik het nog zelf zuiveren?
De elektrolyzer-test is een valse test, die een normale chemische reactie toont. De vieze kleur komt er door een chemische reactie met de mineralen en zouten in het water. Maar die mineralen en zouten zijn niet schadelijk voor je gezondheid.
Meer uitleg over de valse test krijg je van wetenschapper Marjolein Vanoppen van UGent in een filmpje.