Drinkwaterproductie

 Toestand

Winning
Om drinkwater te produceren gebruiken de Vlaamse waterbedrijven grond- en/of oppervlaktewater. In 2023:

• Werd 350,2 miljoen m³ ruwwater gewonnen, waarvan 184,4 miljoen m³ of 52,7  % oppervlaktewater en 165,8 miljoen m³ of 47,3 % grondwater.
• Werd 9,6 miljoen m³ grondwater gewonnen buiten Vlaanderen.
• Wonnen water-link (40,6 %) en De Watergroep (36,4 %) het meeste ruwwater.

Productie
Na winning van het ruwwater, volgt het productieproces waarin dit water wordt behandeld tot drinkwater dat voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen. In 2023 werd van de 350,2 miljoen m³ ruwwater:

• 346,0 miljoen m³ drinkwater geproduceerd.
• 4,2 miljoen m³ verloren tijdens het productieproces (1,2 %). Het verlies is het grootste bij AGSO Knokke-Heist (5,0 %) en het laagst bij Farys (0,0 %).

Transfers
Van de 346,0 miljoen m³ geproduceerd drinkwater werd er in 2023:

• 79,0 miljoen m³ onderling verhandeld tussen de Vlaamse waterbedrijven.
• 9,4 miljoen m³ verkocht buiten Vlaanderen.
• Daarbovenop kochten de drinkwaterbedrijven nog 59,0 miljoen m³ drinkwater aan buiten Vlaanderen.

Distributie
Het drinkwater dat de Vlaamse waterbedrijven produceren (of aankopen), wordt geleverd aan huishoudelijke en niet-huishoudelijke abonnees. Van de 395,8 miljoen liter drinkwater die in 2023 beschikbaar was, werd er:

• 199,7 miljoen m³ drinkwater geleverd voor huishoudelijk verbruik.
• 134,7 miljoen m³ geleverd voor niet-huishoudelijk verbruik.
• 61,4 miljoen m³ drinkwater niet in rekening gebracht waarvan naar schatting:
  • 52,2 miljoen m³ effectief lekverlies of 13,0 % van het gedistribueerd drinkwater.
  • 6,8 miljoen m³ te verklaren door onnauwkeurigheid van de watermeters.
  • 1,7 miljoen m³ watergebruik van de brandweer en het spoelen van leidingen.
  • 0.7 miljoen illegale waterafnames.

De Infrastructure Leakage Index (ILI), is een maat voor de lekverliezen die rekening houdt met de grootte en het aantal vertakkingen van een drinkwaternetwerk. Een waarde onder de 2 wordt internationaal als goed beschouwd, bijkomende investeringen om waterverlies nog verder te beperken kunnen onrendabel zijn. In de Blue Deal, een actieplan van de Vlaamse regering om de droogte aan te pakken, is een streefwaarde van 0,5 opgenomen. Voor de Vlaamse waterbedrijven lag in 2023:

• Het gewogen gemiddelde van de ILI op 0,94.
• De minimum ILI op 0,29 (AGSO Knokke-Heist) en het maximum op 1,18 (De Watergroep).

  Evolutie

Waterwinning en -productie:

• Van 2014 tot 2021 was er een continue stijging (8,9 %), na 2021 daalde de hoeveelheid gewonnen ruwwater (-5,7 %).
• De verhouding oppervlaktewater en grondwater schommelt rond 50 %, in 2021 steeg het aandeel oppervlaktewater tot 54,3 % en daalde in 2023 weer tot 52,7%
• De gewonnen hoeveelheid grondwater steeg tussen 2014 en 2020 met 5,4 % en daalde daarna met 8,4 % tegen 2023.
• De gewonnen hoeveelheid oppervlaktewater steeg tussen 2014 en 2021 met 19,1 %, daarna was er een daling van 8,5 % tussen 2021 en 2023.
• Het productieverlies kent een grillig verloop, en varieerde van net geen 3 tot 7 miljoen m³ in de afgelopen 10 jaar.

Distributie:

• De hoeveelheid geleverd drinkwater toont de laatste jaren een dalende trend, tussen 2018 en 2023 was er daling van 8,5 %.
• Het niet in rekening gebracht verbruik t.o.v. het totaal gedistribueerde verbruik lag in 2023 op het laagste niveau sinds de metingen (15,2 %).
• De ILI volgt het patroon van het niet in rekening gebracht verbruik en lag in 2023 op het laagste niveau sinds de metingen (0,94).  

 Hoe pakken we dit aan?

Elke waterbedrijf krijgt van de overheid de opdracht om leveringsplannen en een langetermijnvoorzieningsplan op te maken om inzicht te geven in de organisatie en leveringszekerheid van de huidige en toekomstige waterbevoorrading in Vlaanderen. Voortbouwend op deze plannen van de openbare distributie is er in 2021 een eerste Strategische Plan voor de Waterbevoorrading (SPW) in Vlaanderen opgemaakt om de nodige strategische investeringen en krijtlijnen voor het toekomstig responsbeleid uit te zetten, om op een duurzame en klimaatrobuuste wijze de drinkwatervraag te verzekeren. Dit plan zal herzien en geactualiseerd worden.

 Meer informatie

• Rapport: Drinkwaterbalans voor Vlaanderen
• Drinkwatervoorziening in Vlaanderen, organisatie en een blik vooruit